Tchya (1908 - 1969),
tên thật Đái
Đức Tuấn, bút danh khác: Mai
Nguyệt, là một nhà văn, nhà thơ Việt
Nam.
Tiểu sử
Tchya[1] quê
ở làng Ngọc Giáp, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hoá.
Xuất thân trong một gia đình quan lại, sau khi
tốt nghiệp tú tài toàn phần, ông làm tham tá ở
Nha học chánh Đông Dương từ năm 1930.
Đái Đức Tuấn bắt đầu viết báo, viết văn từ 1935 cho
các tờ Đông Tây, Nhật Tân, Tiểu thuyết thứ
bảy. Đến năm 1940 ông
xin nghỉ việc và sang cư ngụ tại Côn Minh, Trung
Quốc. Đến năm 1945 ông
trở lại Việt Nam tiếp tục làm báo. Năm 1950 ông
dạy học ở trường Quốc học Huế.
Năm 1946 Đái
Đức Tuấn tham gia Việt Nam Quốc
Dân Đảng [2]. Đái Đức
Tuấn từng bị bắt gia nhập quân đội Việt Nam Cộng
Hòa cấp
bậc đại úy đồng
hóa[3] và
giải ngũ năm 1956.
Ông mất ngày 8 tháng 8 năm 1969[4] tại
Sài Gòn.
Tác
phẩm chính
- 1937 - Thần
hổ
- 1938 - Linh
hồn hay xác thịt
- 1940 - Kho
vàng Sầm Sơn
- 1942 - Ai
hát giữa rừng khuya
- 1943 - Đầy
vơi (Thơ)
Nhận xét
Vũ Ngọc Phan nhận
xét:
- Văn
của Tchya "không
phải thứ văn chương hàm súc hay linh hoạt,
nên những truyện ngắn của ông đều dài
dòng, cổ lỗ…chỉ những tập truyện truyền kỳ
là còn kha khá.
- Và
cũng như văn, thơ ông đượm rất nhiều phong
vị cổ. Ở văn, gọt giũa quá, nhiều khi tai
hại; nhưng ở thơ, nó lại có được đôi phần
hay là lời điêu luyện, già giặn. Tôi nói
"có được đôi phần hay", vì nếu gọt giũa
lắm vẻ tự nhiên, sự thành thật sẽ không
còn nữa…
- Sống
liều nghịch với sầu thương
- Thuyền
cô đẫm bóng tà dương nhẹ chèo
- Sương
tàn lả ngọn ba tiêu,
- Lòng
trần thoảng sạch bể chiều nhấp nhô
- (trích Thoát
tục)
- …Về
không nổi, ngày thêm tẻ
- Ở
chẳng nên chi, tóc điểm vàng
- Gánh
nợ thê noa nào trả nữa
- Chân
trời đâu nhỉ cái bồng tang?...
- (trích Mưa
Gió)
- Về
thơ, ông chịu ảnh hưởng thơ Đường rất
nhiều, còn về tiểu thuyết truyền kỳ, ông
cũng lại chịu ảnh hưởng Liêu trai. Ông là
một nhà văn và là một nhà thơ không có cái
gì đặc sắc."[5]
Sau này, Nguyễn Vinh Phúc có những
đánh giá tương tự:
- Về
tiểu thuyết, Tchya sử dụng "quá
nặng màu sắc thần bí và định mệnh, văn
chương lại xen nghị luận, giảng thuyết nên
tư tưởng mà tác giả muốn gửi gắm không có
gì đáng kể. May mà, cốt truyện hấp dẫn,
cách kết cấu các chương khéo, phần đuôi
của câu chuyện trước lại khởi đầu cho một
câu chuyện ly kỳ khác ở chương sau…"
- Còn
tập thơ Đầy
vơi, "tuy
ra đời vào cuối phong trào thơ mới, nhưng
ý vị khá cổ, lời nhiều sáo ngữ, rất ít tứ
mới, từ mới. Tuy nhiên, nhờ kỹ thuật gọt
giũa công phu nên thơ Tchya nói chung cũng
tao nhã
