Duyên Anh (1935-1997)
là nhà văn, nhà báo, nhà thơ hoạt động ở Miền Nam Việt
Nam trước
năm 1975 và
ở hải ngoại sau năm 1981.
Tiểu sử
Duyên Anh tên thật là Vũ
Mộng Long, những bút hiệu khác
là Thương
Sinh, Mõ
Báo, Thập
Nguyên, Vạn
Tóc Mai, Lệnh
Hồ Xung, Thái
Anh, Nã
Cẩu, Bếp
Nhỏ, Bếp
Phụ và Độc
Ngữ. Ông sinh ngày 16 tháng 8 năm 1935 tại
làng Tường An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái
Bình. Ông học tiểu học và trung học ở
Thái Bình và Hà Nội.
Năm 1954,
ông di
cư vào Nam và
từng làm đủ nghề: bán thuốc sơn đông mãi võ,
theo đoàn cải lương lưu
diễn, quảng cáo cho gánh xiếc rong,
giữ xe đạp hội chợ,
dạy kèm, dạy đàn ghi ta, dạy sáo.
Năm 1960,
được sự nâng đỡ tận tình của nhà văn Nguyễn Mạnh Côn,
Duyên Anh bắt đầu sự nghiệp văn chương và nổi
tiếng ngay với tác phẩm đầu tay Hoa
Thiên Lý. Tiếp theo đó là một loạt Thằng
Côn, Thằng
Vũ, Con
Thúy.... viết về những kỷ niệm ấu thơ
tại miền quê Bắc Việt, giọng văn tha thiết,
nhẹ nhàng và tình cảm.
Sau đó ông trở thành một ký giả, chủ bút,
chủ báo, giám đốc nhà
xuất bản. Duyên Anh đã cộng tác với hầu
hết những tờ báo lớn ở miền Nam trước năm 1975
như: Xây
dựng, Sống, Chính
Luận, Công
Luận, Con
Ong, Tuổi
Ngọc...
Có một dạo, Duyên Anh thường viết về
giới giang hồ, bụi đời trong
xã hội trước năm 1975. Trong tác phẩm của
Duyên Anh ca ngợi lối sống phóng khoáng, bất
cần đời của giới trẻ bị bế tắc trong cuộc
sống. Tuy nhiên vẫn thấm đậm một tính cách
nghĩa khí và các nhân vật của Duyên Anh đều
sẵn sàng chết vì tình nghĩa và chữ tín của
mình. Ngoài ra, ông cũng viết nhiều truyện
ngắn và truyện dài cho thiếu nhi.
Sau sự kiện 30 tháng
4 năm 1975, cùng với Doãn Quốc Sĩ, Dương Nghiễm Mậu, Nhã Ca, Phan
Nhật Nam, Thanh Tâm Tuyền,
Duyên Anh bị liệt danh là một trong 10 nghệ sĩ
nêu danh là "Những Tên Biệt Kích của Chủ nghĩa
Thực Dân Mới Trên Mặt Trận Văn Hóa - Tư Tưởng"
và tác phẩm bị cấm lưu hành.[1]
Ngày 8 tháng 4 năm 1976,
Duyên Anh bị bắt đi tù cải tạo trong Chiến
dịch bắt văn nghệ sĩ miền Nam (tháng 4 năm
1976). Sau khi ra khỏi trại cải tạo vào
tháng 11 năm 1981 ông vượt biên đến Malaysia.
Tháng 10 năm 1983 Duyên
Anh sang định cư tại Pháp. Một số
tác phẩm ông viết ở Hải ngoại được dịch ra
tiếng nước ngoài và dựng thành phim, như Đồi
FanTa, Một
Người Nga ở Sài Gòn. Thời gian này, ông
cũng có viết thơ và soạn nhạc.[2]
Năm 1985,
ông bắt đầu cộng tác với tờ Ngày
Nay và
trở thành một trong những cây bút trụ cột của
báo này.
Ngày 6 tháng 2 năm 1997,
Duyên Anh mất vì bệnh xơ gan tại Paris, Pháp.
Đánh giá
Gần như có hai con người đối lập
trong ông. Một Duyên Anh nhà văn có lối viết
nhẹ nhàng, trong sáng, mơ mộng, đầy ấp tình
người. Và một Duyên Anh nhà báo ngổ ngáo, tai
tiếng, lắm kẻ thù với những bài viết sống
sượng và cay độc[3] .
Ông được đánh giá là một nhà văn, nhà báo có
chỗ đứng cao trong văn học nghệ thuật Việt
Nam, sức sáng tạo dồi dào: 34 năm cầm bút với
101 tác phẩm.
Các
tác phẩm chính
- Đêm
thánh vô cùng
- Hoa
thiên lý
- Ðiệu
ru nước mắt
- Luật
hè phố
- Thằng
Vũ
- Dấu
chân sỏi đá
- Dzũng
ÐaKao
- Vết
thù hằn trên lưng con ngựa hoang
- Bồn
Lừa
- Ảo
vọng tuổi trẻ
- Gấu
rừng
- Cỏ
non
- Ngày
xưa còn bé
- Nặng
nợ giang hồ
- Mùa
thu
- Con
suối ở Miền Ðông
- Danh
ná truyện
tuổi nhỏ
- Giặc
cờ đỏ truyện
tuổi nhỏ
- Nhóc
tì phản động truyện
tuổi nhỏ
- Hồn
say phấn lạ tiểu
thuyết trường thiên
|
|
- Cầu
Mơ
- Ánh
lửa đêm tù
- Ánh
mắt trông theo
- Thằng
Côn
- Trường
cũ
- Tuổi
13
- Nhà
tôi
- Mơ
thành người Quang Trung
- Ðàn
bà
- Chương
Còm
- Mặt
Trời nhỏ
- Lứa
tuổi thích ô mai
- Giặc
ôkê
- Đồi
Fanta truyện
- La
colline de Fanta dịch
bản tiếng Pháp nxb
Belfond Paris
- Một
người Nga ở Sài Gòn truyện
(1986) Nam Á, Paris
- Un
Russe à Saïgon dịch
bản tiếng Pháp nxb
Belfond Paris
- Un
prisonnier Américan au Viêtnam truyện
nxb Belfond Paris
- Hôn
em kỷ niệm nhạc
(1986) Nam Á, Paris
- Ru
tình ngất ngây nhạc
|
|
- Thơ
tù thơ
(1984) Nam Á, Paris
- Em,
Sài Gòn và Paris thơ
- Một
người mang tên Trần Văn Bá truyện
(1985) Nam Á, Paris
- Sỏi
đá ngậm ngùi truyện
(1985) Nam Á, Paris
- Bầy
sư tử lãng mạn truyện
(1985) Nam Á, Paris
- Quán
trọ trước cổng thiên đường truyện
(1987) Nam Á, Paris
- Thơ
của đàn bà truyện
- Nhánh
cỏ mộng mơ truyện
- Động
lòng chữ nghĩa đoản
văn
- Nhà
tù hồi ký (1987)
Xuân Thu Hoa Kỳ
- Trại
tập trung hồi
ký (1987) Xuân Thu Hoa Kỳ
- Sài
Gòn ngày dài nhất hồi
ký, Xuân Thu Hoa Kỳ
- Nhìn
lại những bến bờ hồi
ký, Xuân Thu Hoa Kỳ
|
|
|
TÁC PHẨM:
Hoa
Thiên Lý (Tập
truyện ngắn 1963)
Thằng
Vũ (Truyện
dài 1963)
Điệu
Ru Nước Mắt (Truyện
dài 1963)
Giấc
Mơ Một Loài Cỏ - Luật Hè Phố 1 (Truyện
dài 1965)
Con
Suối Ở Miền Đông - Luật Hè Phố 2 (Truyện
dài 1965)
Dzũng
Đakao (Truyện
dài 1965)
Chương
Còm (Truyện
dài 1965)
Dấu
Chân Sỏi Đá (Truyện
dài 1966)
Sa
Mac Tuổi Trẻ (Truyện
dài 1966)
Kẻ
Bị Xóa Trong Sổ Bụi Đời (Tập
truyện ngắn 1966)
Ảo
Vọng Tuổi Trẻ (Truyện
dài 1967)
Cỏ
Non (Tập
truyện ngắn 1967)
Gấu
Rừng (Truyện
dài 1967)
Mây
Mùa Thu (Truyện
dài 1967)
Ngày
Xưa Còn Bé (Truyện
dài 1967)
Trần
Thị Diễm Châu - Châu Kool (Truyện
dài 1967)
Vết
Thù Hằng Trên Lưng Con Ngựa Hoang (Truyện
dài 1967)
Năng
Nợ Giang Hồ (Truyện
dài 1967)
Bồn
Lừa (Truyện
dài 1967)
Chính
Trị Giao Chỉ (Thương
Sinh, Phóng sự 1967)
Đầm
Giao Chỉ (Thương
Sinh & Gã Thâm, Phóng sự 1967)
Rồi
Hết Chiến Tranh (Truyện
dài 1968)
Ánh
Mắt Trông Theo (Truyện
dài 1968)
Thằng
Côn (Truyện
dài 1968)
Trường
Củ (Truyện
dài 1968)
Thơ Văn Búp Bê (Tập truyện ngắn 1968)
Tuyển Truyện Tuổi Thơ (Tập truyện ngắn 1968)
Đi
Tàu Suốt (Thương
Sinh, Phóng sự 1968)
Yêu
Tiền (Thương
Sinh & Gã Thâm, Phóng sự 196?)
Ánh
Lửa Đêm Tù (Tập
truyện ngắn 1969)
Cầu
Mơ (Truyện
dài 1969)
Mơ
Thành Người Quang Trung (Truyện
dài 1969)
Tuổi
Mười Ba (Truyện
dài 1969)
Mặt
Trời Nhỏ (Truyện
dài 1969)
Tuyển
Truyện Duyên Anh (Tập
truyện ngắn 1970)
Nhà
Tôi (Truyện
dài 1970)
Lứa
Tuổi Thích Ô Mai (Truyện
dài 1970)
Đàn
Bà (Truyện
dài 1970)
Tên
Một Loài Hoa Quê Hương (Truyện
dài 1970) Giặc Ôkê (Truyện dài 1971)
Hưng
Mập Phiêu Lưu (Truyện
dài 1971)
Ngựa
Chứng Trong Sân Trường (Truyện
dài 1971)
Nước
Mắt Lưng Tròng (Truyện
dài 1971)
Kẻ
Bị Xóa Tên Trong Sổ Bụi Đời (Tập
truyện ngắn 1971)
Áo
Tiểu Thư (Truyện
dài 1971)
Con
Thúy (Truyện
dài 1972)
Phượng
Vĩ (Truyện
dài 1972)
Thằng
Khoa (Truyện
dài 1972)
Về
Yêu Hoa Cúc (Truyện
dài 1972)
Thư
Tình Trên Cát (Truyện
dài 1972)
Bò
Sửa Gặm Cỏ Cháy (Tâm
bút 1972)
Hạ
Ơi (Truyện
dài 1973)
Đêm
Thánh Vô Cùng (Tập
truyện ngắn 1973)
Cám
Ơn Em Đã Yêu Anh (Truyện
dài 1974)
Hôn
Em Kỷ Niệm (Truyện
dài 1974)
Cây Leo Hạnh Phúc (Truyện
dài 1974)
Tháng Giêng Ngon Như
Một Cặp Môi Gần (Tập
truyện ngắn 1975)
Người Con Gái Ngồi Đợi Một Chuyến Tàu Về
(Truyện dài 1975)
Đồi Fanta (Truyện
dài 1982)
Sỏi Đá Ngậm Ngùi (Truyện
dài 1985)
Một Người Tên Là Trần
Văn Bá (Truyện
dài 1985)
Bầy Sư Tử Lãng Mạng (Truyện
dài 1986)
Một Người Nga ở Sài Gòn (Truyện
dài 1986)
Thơ Tù (Thơ
1987)
Nhánh Cỏ Mộng Mơ (Truyện dài 1987)
Quán Trọ Trước Cổng Thiên Đường (Truyện dài
1987)
Nhà Tù (Hồi
ký 1987)
Trại Tập Trung (Hồi
ký 1987)
Sài Gòn Ngày Dài Nhất (Hồi
ký 1988)
Nhìn Lại Những Bến Bờ (Hồi
ký 1989)
Em, Tôi, Sàigòn và
Paris (Thơ
1989)
Ngược Giòng Chữ Nghĩa (Tâm bút 1991)
Ca Dao Quyện Lấy Miếng Ngon Dân Tộc : Nấu
Nướng Dân Gian (Tâm bút 1995)
Về Với Ca Dao (Tâm bút 1995)
Vỡ Lòng Ca Dao (Tâm bút 1995)
Những Đứa Trẻ Con Mỹ Hẩm Hiu (Truyện dài 1995)
Hồn Say Phấn Lạ (Truyện dài 1996)
Tuổi Bướm Sầu (Truyện
dài chưa xuất bản)
