Hồ Đình Phương (1
tháng 3 năm 1927 – 1979) là một nhà thơ Việt Nam. Ông là
người đã viết lời cho nhiều bản nhạc tại miền Nam
Việt nam trước 1975.
Cuộc đời
Hồ Đình Phương sinh
tại Huế, chánh quán
tại Phước Tích, huyện
Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên.[1] Cha
ông là Hồ Văn Huân, một vị quan triều Nguyễn. Mẹ ông là Võ Thị
Túy, con gái của quan Thượng Thư Võ
Liêm. Mẹ ông mất lúc ông còn nhỏ. Sau khi đất
nước bị chia cắt bởi Hiệp định Genève 1954, gia đình
phân tán, ông ở lại Huế với vài người họ hàng.
Thời niên thiếu,
ông học tại các trường Pellerin, Hồng Đức... Sau khi
đỗ Tú tài Pháp, ông
làm Trưởng Văn phòng Bệnh viện Huế. Trong thời gian
này ông viết nhiều thơ, sách và nhiều bài đăng báo.
Có lẽ vì xúc động trước cảnh đất nước tang thương
cùng nỗi đau thương của gia đình, ông đã viết rất
nhiều thơ nhạc bộc lộ tình yêu, sự đau khổ của quê
hương và mơ ngày thanh bình.
Trước năm 1975, Hồ
Đình Phương với tên thật hoặc bút hiệu như Nhật
Hồ hay Phương
Nhật Hồ đã cộng tác với
nhiều báo chí, tập san. Tại Huế là Mùa
Gặt Mới, Công Lý, Dân
Đen, Gió Lên; tại Sài
Gòn là Tin Mới, Người
Mới, Tiểu Thuyết Thứ Bảy, Phụ
Nữ, Hòa Bình, Tiếng
Chuông, Ánh Sáng, Quần
Chúng, Đời Mới, Tân
Học, Thẩm mỹ, Tin
Điển, Dân Thanh, Thế
giới, Dân Mới, Nghệ
thuật, Văn Nghệ Tiền
Phong.
Hồ Đình Phương cộng
tác trong văn đoàn với Thanh Thanh Lê Xuân Nhuận và
Nhà xuất bản Xây dựng.[2] Ông
là một gương mặt văn nghệ nổi bật tại Huế, thường
tiếp đón các văn nghệ sĩ từ Nam ra cũng như từ Bắc
vào (trong đó có cả Phạm Duy).
Năm 1955, ông đem
cả vợ con vào Nam để học tiếp và đậu thủ khoa tại Học viện Quốc gia Hành chánh vào
năm 1958. Sau khi tốt nghiệp, ông được bổ nhiệm làm
Trưởng Ty Thuế Vụ (Thuế Trực thâu và Gián thâu) tại
tỉnh Long An. Khoảng
năm 1960, ông giữ chức Phó Tỉnh Trưởng Ninh Thuận.
Sau vụ đảo chính Việt Nam Cộng hòa 1963,
ông dạy trường Đại Học Thương mại Đà Lạt một thời
gian, sau đó làm Giám đốc Công ty Kỹ Nghệ Giấy Đồng
Nai ở tỉnh Biên Hòa.
Sau tháng 4 năm 1975, ông phải đi học
tập cải tạo khoảng hơn hai năm. Sau khi được về,
tháng 11 năm 1979, ông cùng vợ là Trần Thị Ngọc Oanh
và bốn người con Thu Thanh, Đình Cường, Bích Y, Đình
Dũng vượt biển bằng tàu rồi mất tích.[3] Hiện
còn hai người con gái của Hồ Đình Phương vẫn còn
sống.
Tác phẩm
Hồ Đình Phương đã
viết nhiều tập thơ có giá trị như:
- Hai cuộc sống (1951).
Gồm Tập 1 - Những áng mây thu; Tập 2 - Lam Sơn
phục quốc.
- Tình thế hệ (1952)
với sự hợp tác của Lệ Thủy, Bích Nga, Chí Lan,
Nhân Nam, Huyền Tu.
- Ai tìm lý tưởng (kịch
thơ, 1952)
- Sưởi nắng (phát
hành năm 1953, tái bản năm 1954)
Một số tác phẩm
đang viết hoặc chưa kịp xuất bản, như:
- Hương thời gian (thơ)
- Giữa lòng xã
hội (thơ)
- Nguồn cảm thông (thơ)
- Thơ bốn phương (phê
bình)
- Thi pháp thực
hành (biên khảo)
- Thi ca với thời
đại (lý luận)
- Hương mùa (thi
phẩm hợp tuyển của nhiều thi sĩ có tiếng)
Viết lời
nhạc
Hồ Đình Phương đã
viết lời cho nhiều bài hát nổi tiếng trước 1975,
cũng như có nhiều nhạc sĩ phổ nhạc các bài thơ của
ông. Ông đã sáng tác với tất cả tâm hồn của một
người nghệ sĩ để ca tụng quê hương, cái đẹp thuần
tuý của tình người mà lời nhạc sâu sắc, đầy xúc cảm
còn lưu lại đến hôm nay. Sau đây là danh sách các
bản nhạc Hồ Đình Phương viết lời hoặc được phổ thơ.
- Hoàng Trọng
- Bạn lòng
- Bắc một nhịp cầu
- Bên bờ đại dương
- Chiều nhớ mẹ
- Đầy bình minh
- Đẹp mùa yên vui
- Gió mùa xuân tới
- Gửi hương cho gió
- Hai mối tình yêu
- Hương mùa thanh bình
- Hương yêu
- Khúc hát mùa chiêm
- Mộng ban đầu (thơ Hồ Đình Phương)
- Mộng đẹp ngày xanh
- Mộng lành
- Mộng ngày hồi hương
- Mùa lúa mới
- Ngỡ ngàng
- Nguồn mến yêu
- Nhớ thương
- Nhớ về Đà Lạt
- Thôi đừng lưu luyến em ơi!
- Thuyền chờ
- Tiễn bước sang ngang
- Tình đầu
- Tình trăng
- Trăng lên
- Trăng về
- Châu Kỳ
- Chuyện tình ngậm ngải tìm trầm
- Con đường xưa em đi
- Cuối đường kỷ niệm
- Dưới chân thánh giá
- Đoàn người gánh cỏ
- Đừng nói xa nhau
- Em bé mồ côi
- Giòng Bến Hải
- Hoài thu
- Khi bóng trăng vàng lên khơi
- Khuya nay anh đi rồi
- Lòng mẹ
- Ly hương hoài khúc
- Một chiều mưa
- Nước mắt quê hương
- Sầu đông
- Tiếng hát dân Chàm
- Tiếng hát đồng xanh (Huyền Khanh
- Hồ Đình Phương)
- Tìm nhau trong kỷ niệm
- Tình quê
- Từ giã kinh thành
- Vui bước phong trần
- Xin làm người tình cô đơn
- Văn Giảng
- Hồn viễn khách
- Nam Quan hận
khúc
- Thanh niên thanh
niên
- Trăng chờ
- Quân hành ca
- Quê ngoại
- Lam Phương
- Hoài An
- Ca khúc yêu đời
- Dạ khúc đêm
trăng
- Lá thư đầu mùa
- Mùa hoa ước hẹn
- Tình lúa duyên
trăng
- Trăng lúa miền
nam
- Song Ngọc
- Chuyến xe ba
người
- Cho em tình yêu
và ngăn cách
- Thương nhớ một
người
- Truyện tình
nghèo (Phương Sinh)
- Minh Kỳ
- Đêm về tưởng nhớ
- Nha Trang
- Nhớ anh
- Nhớ Nha Trang
- Một ngày bên
nhau
- Ưng Lang
- Giòng sông lạnh
- Nhạc lòng
- Sóng đời
- Hoàng Nguyên
- Đường nào lên
thiên thai (thơ Hồ Đình Phương)
- Tình người miền
Nam
- Trịnh Hưng
- Bằng Giang
- Tạc đá thành thơ
- Trăng cài nhớ
bước chinh nhâ
- Tú Nhi
- Phạm Thế Mỹ
- Lê Mộng Bảo
- Lê Quang Nhạc
- Trần Văn Lý
- Võ Đức Thu
- Phương Hải
- Cam Ly
- Lúa về thủ đô
- Tiếng hò lướt
sóng
- Huyền
Sơn
- Thanh
Tuyền
Chú thích
- ^ Lê Mộng Hòa. Thi
Nhân Huế.
- ^ Xây dựng - Lê Xuân Nhuận
- ^ Theo Paris
by night 78, nhạc sĩ Châu Kỳ, bạn thân
của Hồ Đình Phương đã kể lại chi tiết này. Do
tuổi cao, lẫn lộn về năm tháng, trên sân khấu,
Châu Kỳ cho rằng Hồ Đình Phương vượt biên cùng
gia đình và mất tích trên biển năm 1955. Sau
này, trong Paris by night
112, Nguyễn Ngọc Ngạn đọc một bức thư
gửi đến Thúy Nga Paris của Hồ Hùng, một người
hiện định cư tại Minnesota, Hoa Kỳ, xác định
đúng chi tiết Hồ Đình Phương cùng gia đình đã
vượt biển và mất tích vào năm 1979.
Xem thêm