Nguyễn Gia
Kiểng (sinh 1942) là
một trí thức gốc Việt, từng là cựu quan chức
chính phủ Việt Nam Cộng
hòa trước năm 1975 và
là một trong những người thành lập Tập hợp
Dân chủ Đa nguyên, một phong trào chính
trị phản đối chính phủ Việt Nam[1].
Gia thế
Nguyễn Gia Kiểng
sinh ngày 8-11-1942 tại Thái Bình trong
một gia đình mà cha và các chú bác đều là đảng
viên Việt Nam
Quốc Dân Đảng. Sau Cách mạng tháng 8,
Việt Minh mở đợt trấn áp các đảng phái đối lập
như Việt Nam Quốc dân đảng, Việt Nam Cách mạng
đảng, Đại Việt Quốc dân Đảng... Cha của ông là
thành viên Việt Nam Quốc dân đảng nên bỏ trốn,
bà mẹ bị Việt Minh theo dõi hằng ngày nên cuối
cùng dẫn các con bỏ trốn về quê ngoại ở Hải
Dương, rồi bắt liên lạc được với chồng và dắt
các con lên Hà Nội.
Năm 1954, Nguyễn
Gia Kiểng di cư vào Nam cùng với gia đình. Vào
Nam thân phụ ông lại bị truy lùng vì là đảng
viên Việt Nam Quốc dân Đảng và bị tình nghi là
có âm mưu chống chính quyền Ngô Đình Diệm,
phải trốn lên Pleiku ẩn náu cho tới khi Ngô
Đình Diệm bị lật đổ.
Nguyễn Gia Kiểng
học hết trung học năm 1961 và được học bổng đi
du học Pháp. Sau khi tốt nghiệp kỹ sư tại
École Centrale de Paris ông học thêm cao học
kinh tế làm việc tại Pháp 5 năm rồi về nước
năm 1973.
Hoạt
động chính trị
Trong thời gian
tại Pháp Nguyễn Gia Kiểng làm chủ tịch Tổng
Hội Sinh Viên Việt Nam tại Paris nhiệm
kỳ 1965-1966[2] và
chủ tịch Liên Minh Sinh viên và Công Nhân Việt
Nam tại châu Âu năm 1968. Ông là người lãnh
đạo sinh viên và công nhân Việt Nam có ảnh
hưởng lớn nhất tại Pháp cho đến khi về nước.
Về nước ông làm
chuyên viên ngân hàng và dạy môn kinh tế chính
trị tại đại học Minh Đức Sài Gòn rồi làm phụ
tá Bộ trưởng kinh tế với hàm Thứ trưởng cho
đến ngày 30-4-1975.
Sau ngày
30-4-1975, ông bị đưa đi tập trung cải tạo
trong hơn ba năm rồi được sử dụng làm chuyên
viên dưới chế độ mới cho đến khi được đi Pháp
do sự can thiệp của chính phủ Pháp năm 1982.
Trong thời gian làm việc dưới chế độ mới, ông
làm quen với một số đảng viên cộng sản mà sau
này là những nhân vật bất đồng chống chính phủ
Việt Nam như Nguyễn Hộ, La Văn Liếm (Tám Lâm).
Năm 1982, trở lại
Pháp, Nguyễn Gia Kiểng hành nghề kỹ sư và
doanh nhân. Ông trở thành Chủ tịch Tổng giám
đốc một công ty tham vấn cho đến khi nghỉ hưu
năm 2005 để dành toàn thời gian cho hoạt động
chính trị.
Thành
lập Tập hợp Dân chủ Đa nguyên
Ngay khi trở lại
Pháp, Nguyễn Gia Kiểng cùng một số trí thức,
phần lớn là viên chức cao cấp của chế độ miền
Nam Việt Nam, đã từng trải qua các trại tập
trung cải tạo sau ngày 30-4-1975 thành lập một
nhóm chính trị sau này trở thành Tập Hợp
Dân Chủ Đa Nguyên, chủ trương "đấu tranh
cho dân chủ bằng đường lối bất bạo động trong
tinh thần hòa giải dân tộc". Ông lãnh đạo tổ
chức này từ ngày thành lập.
Từ năm 1988 tổ
chức này cho phát hành nguyệt san Thông
Luận gây tranh cãi sôi
nổi. Nguyễn Gia Kiểng được biết tới như là nhà
lý luận chính của tờ báo này. Vì lập trường
dân chủ ôn hòa Nguyễn Gia Kiểng và tổ chức của
ông bị các tổ chức chống cộng cực đoan ở hải
ngoại đả kích dữ dội, ông còn bị đả thương
trong một lần diễn thuyết tại Hà Lan năm
1990. Ngược lại ông và Tập hợp Dân chủ Đa
Nguyên cũng được sự ủng hộ của những người
Việt hải ngoại ôn hòa và dần dần được họ chấp
nhận. Phần lớn các tổ chức đối lập với chính
phủ Việt Nam ở hải ngoại hiện nay đều có những
tuyên bố phương châm rất gần với những gì
Nguyễn Gia Kiểng và tổ chức của ông đề nghị.
Nguyễn Gia Kiểng
viết rất đều trên nguyệt san Thông
Luận và trang Web Thông
Luận của Tập hợp Dân
chủ Đa Nguyên từ hơn hai mươi năm qua chung
quanh các chủ đề triết lý chính trị, kinh tế,
vận động dân chủ, và đôi khi lịch sử. Nguyễn
Gia Kiểng đặc biệt chú trọng hô hào cho văn
hóa tổ chức, coi xã hội dân sự với những tổ
chức không thuộc chính quyền như một điều kiện
bắt buộc cho tiến trình dân chủ hóa. Ông là
tác giả cuốn sách chính trị bằng tiếng Việt Tổ quốc ăn năn (đã
được Nguyễn Ngọc Phách dịch sang tiếng Anh: Whence…
Whither… Viêtnam?).
Xem thêm
Tham khảo