THAY LỜI TỰA

MUSES

Nhà văn nghệ phải phát thệ cái yêu thương; yêu thương là huyết tính của loài người. Nhà văn nghệ phải thể nghiệm được yêu thương trong sinh mệnh lịch sử, hiện tại và tương lai trong loài người, trong sống thật, sống máu và sống đấu tranh của loài người. Nhà văn nghệ phải ca tụng những cuộc đắc thắng vô ngã.

Thế cho nên nhà văn nghệ phải là của dân chúng, phải trở về bình dân, phải là phần tử bình dân, còn phải là người tin thờ bình dân, đấy là toàn thể cái hiện thân của yêu thương, hy vọng, tin thờ lý tưởng đang tranh đấu phải "mắt mù", "mặt cúi". Nhà văn nghệ không làm "mõ chợ" được, văn nghệ không thể làm tiếng "chó sủa" được (Shelley), đồng thời không thể làm đồ đùa cho giai cấp độc quyền (Tolstoi), cũng không thể làm "đồ chơi của bọn tục". "Nó là tiếng đau khổ thực ảm đạm và nghiêm nghị" (Chu Xuyên Bạch Thôn). Bỏ loài người ra, văn nghệ không có giá trị gì hết, nhưng bỏ đa số loài người ra với bỏ lòng yêu thương vô ngã ra, văn nghệ không thể có một giá trị thích đáng. Nhà văn học phải là một "giáo sĩ tiên tri và dùi mài" (Fichte). "Phải thổi tiếng kèn đánh thức lên" (Shelley). "Phải làm sao cho loài người tự hiểu mình, tự tin mình và càng khát mơ chân lý" (Gorky). Thế cho nên "văn nghệ là lương tâm của loài người" (Herbert).

Cái lương tâm và việc đánh thức chỉ có thể bằng yêu thương đang đau khổ trong vật lộn. Muốn được thế, văn nghệ phải vô ngã mà không còn chấp trước nữa. Văn nghệ còn là hình thể của lý tưởng, cho nên văn nghệ tự thân cũng phải lành, đẹp và thực. Lành và thực không hỗ giải được cho có một tiêu chuẩn đúng đắn, chỉ có đẹp biểu hiện được rõ ràng giá trị nhất.

Cho nên văn nghệ là hình tượng, cảm tưởng và tượng trưng. Đẹp phải biểu hiện độc lập và thuần túy trên hình thể và mầu sắc, đẹp phải trình bày cái độc đặc của nội dung, "chỉ có thực chất sinh ra hình thức" (G the). Văn thể phải là sự tỏ lộ của nội tâm người cầm bút (Gorky). Mỗi bức vẽ phải là một vở kịch một màn, cái diễn trình phải chú trọng trong sắc vận. Khó có thể tìm thấy trong những nhà văn hào lớn lao như Balzac, một nhà tả thực chủ nghĩa hay lãng mạn chủ nghĩa (Gorky), vì văn nghệ chỉ là sinh mệnh phô bày ra (Herbert) và loài người trong đời sống cũng như không ỷ vào lý tưởng thì không thể nở hoa được (Thạch Xuyên San Tứ Lang), đó là sứ mệnh thực hiện chủ nghĩa, đó còn là cách mạng lãng mạn chủ nghĩạ

Văn nghệ là hoa của đạo lý, huyết hoa.

Văn nghệ phải là sống.

Hãy mở cửa sổ ra cho ta hít hơi thở của không khí anh hùng (Romain Rolland). Phải phá tan màn tối ra cho ánh sáng, hơi thoảng chiếu vào phát nhiệt cho loài người khỏi tăm tối, cho hạt giống của hoa quý từ dưới thối ra, mục nát, bùn lầy, hôi tanh, đượm hơi sương mai và không khí sáng mà nở lên trái quả tươi màụ

Nếu loài người duy vật thật, tất không có văn nghệ, chỉ có khoa học của vật chất luật tắc.

Nếu loài người duy tâm thật, tất không có văn nghệ, chỉ có tông giáo qua thần thức.

Văn nghệ là chủ của thời đại mới dẫn dắt loài người bằng phương pháp ý thức của tự loài ngườị

Văn nghệ không phải là thượng tầng kiến trúc, chỉ là dưỡng sinh nền tảng của mọi người. Cho nên Lễ Nhạc chính trị là phương thức chính trị của Nho duy sinh. Lễ Nhạc phải phát xuất tự nơi dân chúng và sống thật mới được.

Lễ Nhạc (một trong văn nghệ) phải chính trị hóa, hơn nữa là giáo dục hóa. "Một văn nghệ nào, nếu không lấy đạo đức hóa lý tưởng và thực dụng làm mục tiêu chỉ là một thứ sống bất lương và bệnh thái".

Nhưng mà văn nghệ không thể ở bọn quan liêu, chính khách và nhàn tản theo đòi được. Văn nghệ phải để cho yêu thương của lý tưởng có tranh đấu chủ trì, văn nghệ là của dân chúng mới được.

X.Y. Thái Dịch Lý Đông A

4823 tuổi Việt (1944)

(trích trong Huyết Hoa)

Huyết Hoa

Hồn bạch trĩ bâng khuâng tìm nước cũ,

Tìm cội dài, ngậm ngắn núi Viêm Phương.

Tìm nắng mưa bầu đoàn loài một tổ,

Ðậu cành Nam đèo đẵng rũ đau thương.

Hồn tài tử vơi đầy ngụ oan khổ,

Khúc đoạn trường nên tuyệt cổ văn chương.

Một tấm son chủt trinh này gột rửa,

Chót đèo bồng tình cố quốc tha hương.

Hồn cô nghiệt ngoài khơi trong bến Ngự.

Dầu tái sinh hứ hạnh dạ còn vương.

Cán Long Tuyền mài sương hàn Ðỗ Vũ.

Tấm lòng người vong quốc chết đau thương

Mà

quốc chi sĩ

huyết chi hoa.

Trời bó mãi, đất bó mãi không tha.

Năm năm mây bạc, đầu bạc chẳng già.

Quả tim đúc lại, nhủ cho ngàn biển.

Vô tình vẫn mãi, hữu tình không tha!

Hận lòng như gió thổi, thổi đời thuở.

Sự nước non dài, dài cả một ta.

4822 T.V. (1943)

Thiên Tài Hoa

Sao Viêm Phương chọn chốn giáng tinh thần

Trong muôn hoa lấy một ở hồng trần.

Chợt bóng mát chân sim ta tìm gặp.

Ðầu dây leo  bình dị đoá siêu quần.

Ðóa siêu quần ta gọi thiên tài hoa.

Nếp tinh quang in năm cánh kỷ hà.

Sắc đỏ trời Nam phun ánh lửa.

Hương không thơm vì ẩn tích Ngân Hà.

Tận Ngân Hà huyền diệu chất thiên tài.

Gió mưa hồn cố quốc tít non đoài.

Ðoá hoa huyểt người ta bừng thức giấc,

Sao Viêm Phương chói lọi mọc trên đài.

4824 T.V. (1945)

Vạn Niên Thư

Việc muôn năm trước lắm ngưòi đương,

Việc muôn năm sau nhiều kẻ nối.

Non sông không thiếu khách trì trương,

Vận mệnh phần tay ai giềng mối.

Ngày ngày tháng tháng đi dòi dõi,

Tốn ích trong cơ mối thế thường

Lao lực trần ai thương lặn lội,

Con thoi nhật nguyệt nắng đòi sương.

Bởi chút thiên sinh liệu dưỡng phương

Lòng tằm, ruột lúa nhường nông nổi.

Tự thuở tương tri những vấn vương,

Nguyện đem hương lửa ràng công tội.

Khúc hát non Côn làn suối dội.

Bài thơ mây trắng gió am trường,

Sáu năm cung kiếm tinh nửa gối,

Kẻ trước người sau đều đoạn trường.

Bởi chút tinh hồn của cố hương.

Cỏ gai mù mịt đi tìm tõi

Vạch đường tinh vệ bể Uổng Dương

Viếng núi Thu Tinh trời vòi vọi.

Con thuyền lon Lã thách chìm nổi,

Tắc kiếm thần Rùa dẹp nhiễu nhương.

Ngồi lại đem thi thánh chắp thành nối,

Ði ra lên ngựa mở hoàng vương.

Tấm lòng để chúc muôn năm trường,

Sự nghiệp làm dây các vận hội.

Năm trăm năm nữa gíó Nam Dương.

Chớ bảo ta trong hàng trăm tuổi.

4823 T.V. (1944)

Bạch Vân Đàn Họa

Mây lành hiện về cát xây ngai

Ðiền phá ai người dễ biêt ai?

Ðủng đỉnh Thái Nguyên ngay trước mắt.

Dập dìu Ba Thục chính mang tai.

Thần cơ dẫn dắt đường tam hiểm.

Y bát trao truyền vận thất khai.

Ngày đến Tiểu Văn Lang sẽ thấy.

Ngẩng nhìn sao Tất sang phai phai.

4824 T.V. (1945)

Hồn Cố Quốc

Hồn ngược sóng ba sinh.

Hồn về núi Thu Tinh.

Chợ Cao Ðang đồng vọng,

Cố quốc biết bao tình!

4823 T.V.

Nam Thi Tháo

Những nguồn thơ bất tuyệt như thiên cổ,

Bằng mồ hôi, máu lện chảy đời đòi.

Cả nòi gióng trên tiến hành lao khổ,

Vần Nam Thi lên mỗi dịp bời bời.

Cuộc chiến đấu đem hồng hoang mang mở.

Ðám trần ai hồn sáng tác chan chan.

Bằng muôn miệng, muôn lòng buông sáng nở

Vần Nam Thi lên mỗi giọng nồng nàn.

Tự giác lại sống còn đã đến độ.

Sóng đáy thàng hùng vĩ sủi ngạt ngào.

Cả nòi giống trên độ trình rầm rộ.

Vần Nam Thi lên mỗi điệu dạt dào.

Gió nồm đem nắng Viêm hòa rực rỡ,

Gậy tre lau trở lại huyèn hoàng,

Sợi nâu lam mối Hồng Bàng tết gỡ,

Vần Nam Thi lên mỗi phố sang sang.

4822 T.V.

Nhàn Ngâm

Kinh luân chút nợ chửa yên tuyền.

Nên liệu ba sinh phải báo nguyền,

Thiết huyết thiên thu nhiều lao đảo.

Bạch vân tể tướng mới thần tiên.

Như không gặp gỡ ngày Ngô Thát.

Thì đã du nhàn chốn phố viên.

Một chiếc hồ lô mươi hoàng quyển.

Tiêu dao mây nội hạc chân huyền.

4822 T.V.

Thiên Cổ Thông

Khối tình yêu thiên cổ dòng kim cương.

Ngày thai sinh nhưng chọn chốn quê hương.

Hèm núi Trắng sông Xanh của nòi Việt,

Cỏ hoa còn gìn giữ mặc tang thương.

Mà muôn thuở như mỗi ngày thêm sáng.

Ðược một người đáng mến đáng chìu thương,

Vết Tiên Rồng ai khắc qua mưa nắng?

Ðể tâm tư lo lắng mối cương thường.

Hồn lịch sử sóng trong dây nguyện ước.

Vẫn chu lưu ồn tại xá phong sương!

Bừng tĩnh ngộ bằng đồ thư đất nước.

Kín uyên nguyên sầu thẳm đáy cửu trường.

Tất cả bởi cháu con bền bỉ mãi.

Nền kế khai đạo thống dãi Viêm Phương

Dẫu thiên cổ nhân duyên nhiều cảnh thái.

Khối tình yêu khôn nói hết tơ vương.

4822 T.V.

Tự Hào

Chàng thiếu niên chí thành, hành chữ vương

Sinh ra đời gặp lúc đại nhiễu nhương.

Dân muôn nhà trầm luân trong nước lửa.

Chàng thiếu niên gầm thét động bi thương.

Phấn hùng tâm gọt mài tìm lẽ sống.

Ðặt  tấm thân dày dạn giữa gió sương;

Ngày công thành hẹn trước như cứu chúa.

Cầm trong tay vận mệnh và kỷ cương.

Chàng thiếu niên gốc cháu con Hồng Lạc

Máu nóng sôi, hồn nóng lửa Viêm Phương.

Năm nghìn năm trong mạch sống chan chứa.

Hoa thiên tài bừng nở nức Ðông Dương.

Lòng trong trắng như vầng trời cao sáng.

Ðức uy nghi nên cách khác ai thường.

Tình yêu thương những ngày thiên mệnh sớm

Vì giông nòi trút lại chẳng tơ vương.

Vết phấn đấu như rồng bay tuyệt cắng

Tài lược thao cái thế có ai đương;

Lưỡi gươm thề quyết mở đường Vạn Thắng

Gồm một nhà trăm giống Việt Kinh Dương.

Chàng thiếu niên rượu thần thơ lại thánh.

Nét tâm đan mở miệng có văn chương,

Bước Duy Dân dòng Xuân Thu tha thiết.

Uống Năm hồ, ngâm trăm thuở cương thường.

Trang bất tử bước chân hùng khảng khái.

Vê hồn nhiên linh nhạc nẩy cung thương.

Thường than câu “Thiên hạ thùy nhân khấp”

Thoắt xem mình đầu tóc đã pha sương.

Gánh tài tình tự hẹn thời mưa gió.

 Dẹp cuồng lan xấy đắp cõi kim cương,

Thân lui về tiêu dao không ngày tháng.

Muôn nghìn đời tài tử nhất danh trương!

Chàng thiếu niên tự hào thân lầng lậng,

Ðáng cháu con Hồng Lạc mặt dương dương

Cũng doanh hoàn đua chen với kim cổ,

Hỏi xem đời mấy kẻ dám tương đương?

Chàng thét rượu, mở tờ buông bút sử,

Tự hào mình, mình hát lại mình thương,

Rằng nghìn trước, nghìn sau, nghìn năm nữa,

Có ai cùng Thái Dịch hú hồn thương?

4822 T.V.

Thánh Đồng Ngâm

Trứng rồng nở ra rồng.

Hạt thông mọc cội thông.

Nối dòng và mở dõi

Bởi con cháu Lạc Hồng.

Tre già măng lại mọc

Ðông hết tất sang Xuân.

Nóng lạnh tình như dục.

Bao nhiêu nỗi xa gần.

Tạo hóa như không cả.

Nên chăng bởi tự người

Thánh hiền sao vắng vẻ

Trong mong lũ trẻ tươi!

Nước suôi đi đi mãi,

Trời quay đến đến đâu!

Mỗi thoáng đời thêm mới,

Thương thay lứa bạc đầu!

Trúc lụa ngày thêm cũ

Son xanh mỗi giũa thêm,

Hưng vong đem gột rửa;

Vàng đá cũng ngao mềm.

Lòng người xưa ta biết,

Tái sinh còn hận dài.

Vì không chi chi hết,

Cát bụi phải dùi mài.

Ðoái lại tuy không kịp,

Trông theo đuổi vẫn còn.

Phím đàn tuy nhỡ dịp,

Ðiệu tri âm chưa mòn.

Lúa tơ trong bùn lội,

Cát vẩn lọc nên vàng,

Có đem thân chìm nổi

Mới biết ánh vinh quang.

Sống chết bao nhiêu ngả.

Chung quy một lẽ đời.

Ðầu tóc xanh óng ả,

Rằng tóc răng, lưng vời.

Giung giẻ trong vui sướng,

Chi chành với gió mây,

Trắng răng nào đã tưởng

Cuộc ú tim sau này!

Lăn lóc trường trác táng,

Khổ lạc chất bao chồng.

Muốn ngơ ngơ ngãng ngãng.

Tìm phương thuốc hoàn đồng.

Ấy chết đi còn  sống,

Mỗi sống mỗi phôi pha

Mà hắt hiu một đống

Làm bè với cỏ hoa!

Ai đem giày nát mãi?

Ai đem vần vò ai?

Nắng mưa dạn rầu dãi,

Một tấm lòng thoát thai.

Còn người trong trời đất,

Còn bao giờ hết sầu!

Chiếc dây cùng muôn vật

Cởi thắt tự dâu đâu.

Thăm dò nơi nguyệt quật,

Cầm nắm lấy thiên căn.

Giày cũ đi đi mất,

Còn đây vết trục trần.

Giọt nước xuyên lỗ mỗ

Dây ràng kín góc gai,

Nước non hồn Ðỗ Vũ,

Giằng lối vấn vít hoài.

Vạch lối muốn năm trước.

Tìm đường muôn năm sau,

Thái Bình làm Sách Ước

Xây đắp cỏi thần châu.

Chở oán chi vũ trụ.

Cũng đùng trách người ta,

Tấm băng ngà bóng rũ,

Dòng suối cuộn cành hoa.

Ngày tháng như thoi lẩy,

Cương thường nặng ngàn cân.

Chỉ xin đem chút mẩy

Báo đáp cùng ba xuân.

Công tội, Xuân Thu hiểu.

Long Hoa mấy vận lành?

Áo vải đời nhương nhiễu,

Thủy hỏa luyện nên mình.

Ðầu xanh học làm Thánh,

Ðược cả học làm Vương

Vì muôn sinh chấp mánh.

Cho toại chí mười phương.

Thánh Vương như học được.

Nguyện bạc đầu đọc kinh,

Chỉ vì chưng thao lược

Không ngoài trong tự mình.

Giàu sang như dép rách.

Non Côn có suối rừng

Ðất trời ai cởi ách,

Hơn Thánh Vương ngàn từng.

Chỉ những người tác giả.

Làm thầy cho mọi đời!

Áo cơm là đạo cả

Kinh doanh đủ hộ người.

Khói mây kín mù mịt

Như Không, như sáu Như.

Anh hùng đâu mất hết;

Như thiếu, như có dư!

Ðẻ ra ai đã biết?

Hun đúc trong trường trần,

Chỉ những người cô nghiệt

Hiểu được thức kinh luân.

Cha mẹ công huân dưỡng.

Non sông phí tưới vung,

Máu chảy đức vô lượng.

Xin thề vì kiền khôn.

4822 T.V.

Xuân Thu Ngữ

Khi bán than ẩn, khi đan sọt ra,

Ðược nghĩa được nhân, phải thời phải thế.

Biểu trừ gian một lá thuở về nhà.

Lòng riêng đau nghìn cổ cõi Ðông Á.

Thuở còn trời, còn đất còn ta.

Gánh cương thường nhắc lên vai ai để.

Ðể đời đời nghĩ, nghĩ lại xót xa

Rằng mỗi đời sao chẳng mỗi thánh nhân ra.

Bóng trăng soi tịch mịch

Nước suối reo,

Cây thông hò.

“ Tri ngã giả kỳ duy Xuân Thu hồ”

“Tội ngã giả kỳ  duy Xuân Thu hồ”.

4823 T.V.

Tơ Đồng

Mai không trên núi.

Quế không trên non,

Ðào không trên nương.

Phong trần lặn lội xót hoa hường,

Tìm người đồng tình dạ vấn vương.

Buồn theo gió đông gửi bốn phương.

Lân ẩn trong nội,

Phượng ẩn trong ngàn,

Rồng ẩn trong ao.

Lều gianh cỏ rậm vùi anh hào.

Tìm người đồng chí dạ khát khao.

Trong theo cánh buồn hỏi mây sao!

Cầm không có sắt.

Uyên không có ương,

Cưu không có thư.

Thu dài Xuân ngắn hận nắng mưa.

Tìm người đồng tâm dạ tương tư,

Ngóng theo tăm bóng nhắn tin tờ.

4822 T.V.

Ruộng và Nương

Nắng bay lúa đỏ mấy miền.

Lần xem bờ cõi Lạc điền những đâu?

Hai tay cuốc bẫm cày sâu,

Một bồ thóc gióng ngả màu giang san.

Bóng dâu min mít đồi ngàn,

Gió đèo Ngũ Lĩnh, mây qua Chà Bà.

Con tầm chấp nối bao là,

Nên dư đồ đó giữ nếp nhà áo khăn,

Nắng mưa tắm trải bao lần,

Trăng thu Lương Thủy, hoa xuân Kiếm Hồ,

Lưng trời con nhạn lơ thơ,

Tấc sinh cây cỏ còn chờ nước non.

4823 T.V.

Dương Tử Giang Âm

Mây Năm Núi, gió Năm Hồ,

Nghìn xưa bến Sở, sông Ngô thế nào?

Mây bay gió cuốn ra sao,

Non kia, nước ấy thấp cao những gì?

Mệnh ngày suy chửa hết suy,

Biết đâu Cai Hạ mà vì Mịch La?

Gió mưa ta cũng một nhà,

Mây quang gió tạnh đã là nghìn xưa.

Cây non thức dậy hay chưa,

Tấm lòng Dương Tử đợi đưa tin hồng.

4823 T.V.

Chính Khí Việt

Một ngày lạnh nước nguời không tri kỷ.

Ta vỗ án hét thành chúng ta chính khí.

Ðông thê thê như gió thổi u hồn,

Thấu buốt tận lòng ngưòi trong cốt tủy.

Lòng sống chết buồn vui bừng nổi dậy,

Thoát lăm le như dục người chọn lấy,

Năm nghìn năm, làm máu bén dạt dào.

Sóng lớp lớp rượu ba tuần thuở ấy.

Tiếng vang vang như thần kêu quỷ hét.

Trời ngập ngập như quân khiêu tướng thét,

Gọi quá khứ vị lai những u hồn

Muôn nghìn đời linh thiêng không sống chết.

Muôn nghìn đời linh thiêng không sống chết.

Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc,

Sông Bạch Ðằng sóng vỗ thuyền cắc cắc.

Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao,

Ðồng Ðống Ða xưong người phơi man mác.

Buổi Sát Thát chàm vai thề đầu mất,

Ngày Bình Ngô nổi cờ không khuất tất,

Khi Cần Vương nhổ mặt lũ gian hùng,

Lúc Cứu Quốc vòng bôn lao uất uất.

Thà làm ma nước Nam không vua Bắc,

Ðầu chẳng còn quyết không đương cắt tóc,

Lửa đốt mình không phụ nợ non sông

Dây thắt cổ cho tròn trung xã tắc.

Dây thắt cổ cho tròn trung xã tắc.

Muôn nghìn đời linh thiêng không sống chết.

Những trung hồn xưa, nay, mai oanh liệt

Mở nguồn sống xưa, nay, mai nước nòi,

Muôn nghìn đời dạt dào chính khí Việt.

Chính khí Việt suốt đất trời bàng bạc,

Chính khí Việt trong máu người Hồng Lạc.

Gió thê thê quất dậy hồn phục hưng

Gươm Vạn Thắng cứu nước nòi giết giặc.

Chính khí Việt là hồn gươm Vạn Thắng,

Sắt tôi với máu đào hun lửa nóng,

Và Ðại Việt muôn năm! Cả toàn dân

Vượt đau nhục lên sống còn hùng tráng.

Liễu Châu 4821 T.V

Xuân Tráng Sĩ

Tráng sĩ hãy ngâm câu:

“ Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu

Cổ lai chinh chiến kỳ nhân hồi”.

Cũng bởi vì:

Lòng quyết tử tiến lên đường gió bụi,

Hai bàn tay thề phục lại sơn hà.

Thái Bình Dương lấp lánh san bằng sầu nhục tủi,

Lấy máu đào rửa sạch máu yêu ma.

Thế cho nên:

Tráng sĩ hãy cùng ta tay cầm tay,

Thu Năm Hồ dốc lại một hô  say

Ðem Xuân đầu với rượi hòng pháo nổ

Hãy vui cho đỡ buồn xa đất tổ.

Rồi ngày mai, từ ngày mai.

Lý tưởng Việt như trời Xuân sáng tỏ,

Chép sử Việt ánh dương phơi máu đỏ

Tráng sĩ cầm thanh gươm của ông cha,

Phấn hồn xưa giết giặc đòi lại nhà.

Tráng sĩ hãy lên:

Những xâm lược, bóc lột hại sinh linh.

Những buôn dân bán nước cầu tư vinh.

Hãy giết sạch chớ gờm tay sợ ác.

Cho trong trắng nòi con Hồng cháu Lạc.

Rồi ngày kia:

Một ngày kia Thắng Nghĩa ca

Sẽ vang lừng đây đó quốc gia.

Và lúc đó:

Tráng sĩ sẽ lại cùng ta

Ta cầm tay cùng hát câu

Sát Thát Bình Ngô của ông cha từ thuở nọ.

“ Ðoạt sáo Chương Dương độ

Cầm hồ Hàm Tử Quan”

Súng nổ ran

Phảo nổ ran