Giáo Sư
DƯƠNG QUẢNG HÀM
Dương
Quảng Hàm (1898-1946),
hiệu là Hải
Lượng, là nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo dục Việt
Nam.
Tác phẩm Việt
Nam văn học sử yếu, do ông dày công biên soạn,
được xem là cuốn văn học sử phổ thông bằng chữ quốc
ngữ đầu tiên của Việt Nam.[1]
Dương Quảng Hàm sinh
ngày 14 tháng 7 năm 1898 trong
một gia đình có truyền thống nho học tại làng Phú
Thị, xã Mễ Sở, huyện Văn
Giang, tỉnh Hưng Yên. Cụ nội là Dương Duy
Thanh (1804-1861),
từng làm Đốc học Hà Nội. Cha của ông
là Dương Trọng
Phổ, anh cả là Dương
Bá Trạc, một trong những người sáng lập Đông Kinh nghĩa thục,
trường học cách mạng đầu tiên của thành phố Hà Nội,
em là Dương Tụ Quán,
đều là những danh sĩ có tiếng đương thời.
Thuở nhỏ ông học chữ
Nho, sau ra Hà Nội học chữ quốc ngữ. Năm 1920,
tốt nghiệp thủ khoa trường cao đẳng Sư phạm Đông
Dương. Từ năm1920 đến 1946,
ông làm giáo viên trường Bưởi (tức
trường trung học bảo hộ, tiền thân của trường Chu
Văn An ngày
nay). Sau thành công củaCách mạng tháng Tám năm
1945, ông được bổ nhiệm làm thanh tra Trung học
vụ, rồi làm Hiệu trưởng của
trường Bưởi.
Trong
hơn 20 năm (1920-1945),
Dương Quảng Hàm đã làm việc không mệt mỏi, vừa giảng
dạy, vừa viết sách giáo khoa văn học và sử học cho
nhà trường từ bậc tiểu học đến bậc trung học, vừa
bằng tiếng
Pháp vừa
bằng tiếng
Việt. Hai cuốn sách có giá trị nghiên cứu nhất
của ông là Việt
Nam văn học sử yếu (1941),Việt
Nam thi văn hợp tuyển (1942).
Riêng
tác phẩm Việt
Nam văn học sử yếu được Bộ
Quốc gia Giáo dục Việt
Nam Cộng hòa chính
thức dùng làm sách giáo khoa chương trình lớp Đệ Tam
(tức là lớp 10) trong nhiều năm liền.
Ngoài
ra, ông còn biên soạn các cuốn:
-
Lectures littéraires sur L’
Indochine (Bài
tuyển văn học về Đông Dương, biên soạn cùng với
Pujarnicle)
-
Quốc văn trích diễm (1925)
-
Tập bài thi bằng sơ học yếu
lược (1927,
soạn chung với Dương Tự Quán),
-
Những bài lịch sử Việt Nam (1927)
-
Văn học Việt Nam (1939)
-
Việt văn giáo khoa thư (1940)
Lý
Văn Phức -
tiểu sử và văn chương (viết
xong khoảng năm 1945)
Và rất nhiều bài báo tiếng Việt, tiếng
Pháp đăng trên các báo Nam
Phong, Hữu Thanh, Tri Tân và báo của người
Pháp…[2]
Dương Quảng Hàm mất khi còn đang tại
chức vào tháng 12 năm 1946 (không
rõ ngày) tại Hà Nội trong
những ngày đầu toàn quốc kháng chiến, hưởng dương 48
tuổi.
Theo bà Lê Thi (tên thật Dương Thị
Thoa, là con gái của Dương Quảng Hàm), thì sau ngày 2 tháng
9 năm 1945, nhà
giáo Dương Quảng Hàm được Việt Minh giao làm Hiệu
trưởng Trường Bưởi. Tuy nhiên, đến 19
tháng 12 năm 1946 ông bị
Pháp bắt và đem đi tử hình. Bà buồn rầu kể: "Khi
Pháp đàn áp rất ác liệt, cả nhà tôi bảo bố trốn
đi, không ở nội thành nữa nhưng ông nhất quyết
không đi với lý do chưa nhận được chỉ thị của cấp
trên. Bố tôi bị Pháp bắt và đem đi tử hình ở đâu
cũng không biết, đến nay gia đình tôi vẫn chưa tìm
thấy xác của cụ
Nguồn:https://vi.wikipedia.org/wiki/D%C6%B0%C6%A1ng_Qu%E1%BA%A3ng_H%C3%A0m
|