Nhà thơ, nhà văn Nhã Ca
sinh năm 1939 tại Huế, tên thật là Trần Thị Thu
Vân.
Năm 1960 bà vào Sài Gòn và
bắt đầu viết văn. Độc giả miền Nam biết đến Nhã
Ca với bài thơ Nhã ca thứ nhất ký tên Trần Thy
Nhã Ca đầu thập niên 1960. Nhưng trước đó, giữa
thập niên 1950, thuở học trò, Nhã Ca đã có thơ
đăng trên các tuần báo Văn nghệ học sinh, Văn
nghệ tiền phong ở Sài Gòn ký tên thật là Thu
Vân. Năm 1964, thơ được in thành tập Nhã ca
mới, được trao Giải Thi ca toàn quốc năm
1965.
Trong thời gian 1960 –
1975, 36 tác phẩm của bà được xuất bản gồm nhiều
thể loại như thơ, bút ký và tiểu thuyết. Một số
tác phẩm của bà lấy xứ Huế làm trọng điểm. Trong
số đó, tác phẩm Giải khăn sô cho Huế
viết về biến cố Tết Mậu Thân 1968 tại Huế được
chính quyền Việt Nam Cộng hòa trao Giải thưởng
Văn học toàn quốc năm 1970. Cũng vì tác phẩm
này, sau ngày 30/4/1975, bà là người nữ duy nhất
có tên trong danh sách 10 “biệt kích văn hóa” ác
ôn nhất ở miền Nam Việt Nam, cùng với những nhà
văn đồng thời khác như Mai Thảo, Duy Anh, Chu
Tử, Nguyễn Mạnh Côn, và bị chính quyền cộng sản
bắt giam trong 2 năm. Chồng bà, nhà văn Trần Dạ
Từ, thì bị giam 12 năm.
Năm 1989, do sự can thiệp
của hội Văn Bút Quốc tế phối hợp với hội Ân xá
Quốc tế và thủ tướng Thuỵ Điển Ingvar Carlsson,
bà được sang Thuỵ Điển tị nạn. Năm 1992 bà cùng
gia đình sang California định cư và cùng chồng
thành lập hệ thống Việt Báo tại Quận Cam.
Tác phẩm:
Nhã Ca mới (1965)
Đêm nghe tiếng đại bác
(1966), đã được dịch sang tiếng Pháp với tựa Le
cannon tonnent la nuit
Bóng tối thời con gái
(1967)
Khi bước xuống (1967)
Người tình ngoài
mặt trận (1967)
Sống một ngày
(1967)
Xuân thì
(1967)
Những giọt nắng
vàng (1968)
Đoàn nữ binh mùa
thu (1969), được Barry Hilton dịch
sang tiếng Anh với tựa The short timers
Giải khăn sô cho
Huế (1969, tái bản ở Hoa Kì năm 2008)
Một mai khi hòa
bình (1969)
Mưa trên cây sầu đông
(1969)
Phượng hoàng (1969)
Tình ca cho Huế đổ nát
(1969)
Dạ khúc bên kia phố
(1970)
Tình ca trong lửa đỏ
(1970)
Đời ca hát (1971)
Lặn về phía mặt trời
(1971)
Trưa áo trắng
(1972)
Tòa bin-đing bỏ không
(1973)
Bước khẽ tới người
thương (1974)
Hồi kí một người mất
ngày tháng (1991)
Đường Tự Do Sài Gòn
(2006)
Phim Đất khổ do
Hà Thúc Cần sản xuất và hoàn tất năm 1973 dựa
theo cuốn Giải khăn sô cho Huế và Đêm
nghe tiếng đại bác, do Nhã Ca viết lời
thoại. Phim được hãng Remis phát hành với tên Land
of Sorrows.
