| Nhà
văn bút danh Toàn Phong |
| Công việc |
Nhà văn |
| Quốc gia |
Hoa Kỳ,
Việt nam |
| Dân tộc |
Kinh |
| Quốc tịch |
 Hoa
Kỳ |
Nguyễn Xuân Vinh (sinh
năm 1930)
nguyên là Đại tá tham
mưu trưởng kiêm tư lệnh của Không quân Việt
Nam Cộng hòa. Ông là giáo sư tiến
sĩ, viện sĩ chuyên ngành kỹ thuật không gian người Mỹ gốc
Việt nổi
tiếng trên thế giới. Năm 1962, ông là người
Việt Nam đầu
tiên và cũng là người đầu tiên ở Đại học
Colorado được cấp bằng tiến sĩ khoa học không
gian[1] sau
khi ông thực hiện thành công nghiên cứu công
trình tính toán quỹ đạo tối ưu cho phi thuyền do NASA tài
trợ. Những lý thuyết của Nguyễn Xuân Vinh đã
góp phần quan trọng đưa các phi
thuyền Apollo lên
được mặt trăng thành
công đồng thời được ứng dụng vào việc thu hồi
các phi
thuyền con thoi trở
về trái đất an
toàn.[2] Ông
còn là nhà nhà văn với
bút danh Toàn Phong với nhiều tác phẩm nổi
tiếng được xuất bản.
Cuộc đời
Nguyễn Xuân Vinh sinh ngày 3 tháng 1 năm
1930 tại Yên Bái, Việt Nam. Mẹ
ông là người Nam Định. [3].
Từ khi còn nhỏ Nguyễn Xuân Vinh là
một người có năng khiếu toán.
Ông tham gia viết sách từ rất sớm. Khi đang là học sinh,
ông đã có sách được xuất bản với cuốn sách
giáo khoa Bài
tập hình học không gian. Cuốn sách đã
trở thành tài liệu tham khảo và học vấn quan
trọng thời bấy giờ.
Binh nghiệp
Năm 1951 ông nhập ngũ theo lệnh động
viên và tham gia khóa I Trường
Sĩ quan Trừ bị Nam
Định và Thủ Đức. Năm 1952, ông theo học
tại Học viện Không quân ở Salon-de-Provence,
Pháp (École de l'Air) cho đến năm 1955.
Sau đó ông lưu trú tại Pháp và Maroc.
Trong thời gian này ông đồng thời lấy bằng cử
nhân toán ở Đại học Máeille.
Năm 1957, Nguyễn Xuân Vinh được bổ
nhiệm chức vụ Tham mưu trưởng Không lực Việt
Nam Cộng hòa. Cho đến tháng 2 năm 1958,
ông được giao chức Tư lệnh Không quân. Ông giữ
chức vụ này cho đến năm 1962 rồi đi du học ở Hoa Kỳ.[1]
Nghiên
cứu khoa học
Năm 1962, Đại tá Nguyễn Xuân Vinh
đến Hoa Kỳ để bắt đầu sự nghiệp khoa học của
mình khi ông 32 tuổi. Năm 1965, là người đầu
tiên được cấp bằng tiến sĩ về
khoa học không gian tại Đại học Colorado.[2] Ba
năm sau, Tiến sĩ Vinh làm giảng sư (associate
professor) tại Đại học Michigan. Năm 1972, Tiến
sĩ Nguyễn Xuân Vinh được phong hàm giáo sư (professor)
tại viện đại học Đại học Michigan. Cũng trong
năm này ông lấy tiếp bằng tiến sĩ quốc gia
toán học tại Đại học Sorbonne, Paris,
Pháp.[1]
Năm 1982, Nguyễn Xuân Vinh là giáo
sư (chair professor) của ngành toán ứng dụng tại
Đại học Quốc gia Thanh Hoa (National Tsing
Hua University) ở Đài Loan.[4] Hai
năm sau, năm 1984, Giáo sư Nguyễn Xuân Vinh là người Hoa Kỳ thứ
ba và là người Châu Á đầu tiên được bầu vào
Viện Hàn lâm Quốc gia Hàng không và Không gian
Pháp (Académie Nationale de l'Air et de
l'Espace). Đến năm 1986, Giáo sư Vinh
trở thành viện sĩ chính thức của Viện Hàn lâm
Không gian Quốc tế (International Academy
of Astronautics).[5]
Trong nhiều năm Giáo sư Nguyễn Xuân
Vinh đã được mời tham gia thuyết trình thỉnh
giảng tại nhiều đại học lớn và các hội nghị
quốc tế nhiều nơi trên thế giới bao gồm Mỹ, Canada, Anh, Pháp, Áo, Đức, Ý, Hà Lan, Thụy Sĩ, Na
Uy, Thụy Điển, Hungary, Israel, Nhật, Trung
Quốc, Đài Loan và Úc.[5]
Năm 1999, Giáo sư viện sĩ Nguyễn
Xuân Vinh nghỉ hưu, ông đã được Hội đồng Quản
trị (Board of Regents) tại Đại học
Michigan phong tặng chức Giáo sư danh dự ngành
kỹ thuật không gian (professor emeritus of
aerospace engineering) vì công lao đóng
góp cho khoa học và giáo dục.[1]
Cuộc
sống gia đình
Ngày 19 tháng
10 năm
2016, Giáo sư Nguyễn Xuân Vinh đã được Giám
mục Đa Minh Mai
Thanh Lương, Giám mục Công
giáo người Việt đầu tiên tại Hoa Kỳ, làm phép Thanh Tẩy gia
nhập Đạo Công giáo tại nhà thờ Saint
Bonaventure Church ở Huntington Beach, California.
Ông lấy tên Thánh là Anphongsô.
Ông Anphongsô Nguyễn Xuân Vinh cũng được lãnh
nhận bí tích Thêm Sức do
giám mục Đa Minh Mai
Thanh Lương ban trong Thánh lễ với
sự hiện diện của gia đình thân quyến và các
bạn hữu lâu năm của ông. [6]
Giải
thưởng
- Năm 1994:
"Mechanics and Control of Flight" của
American Institute of Aeronautics and
Astronautics.
- Năm 1996:
"Excellence 2000 Award" của Pan Asian
American Chamber of Commerce
- Năm 2006: "Giải thưởng Dirk Brouwer" về Cơ
học Du hành Không gian của Hội Du hành Không
gian Hoa Kỳ (American Astronautical
Society)
- Năm 2007:
Dirk Brouwer Award do the American
Astronautical Society tặng
- Năm 1994:
Mechanics and Control of Flight Award
presented do American Institute of
Aeronautics and Astronautics tặng.[1]
- Năm 2000:
Giáo sư Nguyễn Xuân Vinh được bầu vào Viện
Hàn lâm Quốc tế du hành vũ trụ và Viện Hàn
lâm Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Pháp. Ông
được chọn là một trong những người xuất sắc
của Hoa Kỳ Pan Asian American Chamber of
Commerce tại Washington, DC.[1]
Hội Khuyến Học ở Saint Louis,
Missouri, đề ra giải thưởng hàng năm tên là
giải thưởng "Truyền thống Nguyễn Xuân Vinh" để
khuyến khích học sinh ở địa phương.[7]
Tác phẩm
Tác giả Nguyễn Xuân Vinh đã xuất bản
ba cuốn sách và hơn 100 bài báo kỹ thuật trong
lĩnh vực toán học, astrodynamics, và tối ưu
hóa quỹ đạo (trajectory optimization). Ông
Vinh cũng từng là biên tập viên trong khoảng
thời gian dài 20 năm cho tạp chí lưu trữ cho
Học viện vũ trụ Quốc tế (the archival
journal for the International Academy of
Astronautics). Giáo sư Vinh nguyên là
chủ tịch hội đồng chấm luận án tiến sĩ (chaired
the doctoral committees) cho 30 nghiên
cứu sinh, nhiều người trong số họ hiện nay
đang là giáo sư của các Hiệp hội uy tín của
Hoa Kỳ, các trường Đại học các trường học hoặc
các hiệp hội nhà khoa học hàng đầu trong ngành
công nghiệp hàng không vũ trụ.[1]
Khoa
học
Ông đã viết hàng trăm tiểu luận về
toán, động học không gian (astrodynamics)
và tối ưu hóa quỹ đạo (trajectory
optimization). Các sách viết bao gồm:
- Hypersonic
and Planetary Entry Flight Mechanics.
1980. Vinh, N. X.; Busemann, A.; Culp, R. D.
University of Michigan Press.
- Optimal
Trajectories in Atmospheric Flight 1981.
Vinh N. X., Studies in Astronautics 2,
Elsevier Scientific Publishing Company,
Amsterdam.
- Flight
Mechanics of High-Performance Aircraft.
1993. Nguyen X. Vinh. Cambridge Aerospace
Series. ISBN
052134123X[8]
Văn chương
- Gương
Danh Tướng, 1956.
- Đời Phi
Công, 1959. Truyện dài, Giải thưởng
Văn chương Toàn quốc năm 1961 (Việt
Nam Cộng hòa)
- Theo Ánh
Tinh Cầu, 1991. Truyện ký sự.[5]
Nguồn:https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Xu%C3%A2n_Vinh
