Tác giả bài thơ 'Chiều trên phá Tam Giang', nhà thơ Tô Thùy Yên, một trong những nhà thơ lớn nhất của miền Nam trước 1975, vừa qua đời ở Houston, bang Texas, hưởng thọ 81 tuổi.

Tin về sự ra đi của nhà thơ lan nhanh trên mạng trong ngày thứ Tư 22/5/2019. Tên thật là Đinh Thành Tiên, Tô Thùy Yên sinh năm 1938 tại Gò Vấp, Gia Định, là cựu học sinh trường Petrus Ký và trường tư thục Les Lauriers, ông từng theo học Đại học Văn Khoa Sài Gòn, ban Văn chương Pháp.

Làm thơ từ năm 16, 17 tuổi, Tô Thùy Yên được ca tụng là một trong “tứ trụ của thi ca miền Nam” cùng với Bùi Giáng, Thanh Tâm Tuyền, và Nguyễn Đức Sơn.

Năm 1956, cùng với nhà thơ Thanh Tâm Tuyền, nhà văn Mai Thảo và các họa sĩ Duy Thanh, Ngọc Dũng, ông sáng lập một nhóm sáng tác mang tên Sáng Tạo, được biết đến với phong trào khai sinh "thơ tự do" ở miền Nam vào thập niên 1960.

Trao đổi với VOA-Việt ngữ, nhà thơ Du Tử Lê cho biết đã từng làm việc với ông Tô Thùy Yên tại Cục Tâm lý chiến ở Saigon. Ông nói:

“Thứ nhất, đó là một tiếng thơ lớn của miền Nam, thứ hai, đó là một người rất là nguyên tắc. Thời gian anh ở trong quân đội, anh là người rất là kỷ luật, thăng tiến rất là nhanh. Chức vụ sau cùng của anh là Thiếu Tá, Trưởng Phòng Văn nghệ của Cục Tâm lý chiến.”

Trong những tác phẩm gắn liền với tên tuổi của Tô Thùy Yên, phải nhắc đến bài thơ “Chiều trên phá Tam Giang”, được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh phổ nhạc. Một bài thơ khác có ý nghĩa lịch sử gây ấn tượng cả trước lẫn sau năm 1975 là “Trường sa hành”, sáng tác tháng 3 năm 1974, hai tháng sau ngày Trung Quốc cưỡng chiếm quần đảo Hoàng Sa lúc từ tay Việt Nam Cộng Hòa.

Trao đổi với VOA-Việt ngữ từ California, nhà báo Đinh Quang Anh Thái nói nhà thơ Tô Thùy Yên đã "để lại một dấu ấn lớn trong sinh hoạt văn học của miền Nam", ông nhắc tới một số bài thơ đã gây ấn tượng sâu sắc đối với ông.

“Trước năm 1975, chúng ta biết đến bài Trường Sa hành và bài Chiều trên phá Tam Giang, nhưng mà sau năm 1975, với 10 năm tù, Tô Thùy Yên lúc ông trở về, thì bài 'Ta về' nức tiếng, trong đó có những câu như:

Ta về khai giải bùa thiêng yểm 
Thức dậy đi nào, gỗ đá ơi 
Hãy kể lại mười năm chuyện cũ 
Một lần kể lại để rồi thôi

Câu ấy chứng tỏ cho thấy rằng ông không còn mang nặng chĩu một tấm lòng thù hận hoặc oán hận một giai đoạn mà ông đã bị cực nhọc như vậy.”

Nhà báo Đinh Quang Anh Thái chia sẻ một kỷ niệm có thể nói lên được con người Tô Thùy Yên:

“Chúng tôi nhớ rằng lúc mà anh em từ Việt Nam phát động phong trào xây dựng nhà cho gia đình các chiến sĩ đã hy sinh trong trận chiến Hoàng Sa năm 1974, nhà thơ Nguyễn Duy ở trong nước, tác giả của bài Từ xa nhìn tổ quốc bày tỏ thiết tha muốn mời được Tô Thùy Yên từ hải ngoại trở về, cùng với Duy làm một đêm thơ ở Saigon, đọc Trường Sa hành và Ta về thì có lẽ sẽ thích thú lắm, anh Tô Thùy Yên có nói rằng anh muốn lắm nhưng sức khỏe không cho phép, và anh đã chép nguyên văn bài Ta Về để tặng cho chương trình Nhịp cầu Hoàng Sa. Bài thơ đó đã được anh em nhóm Nhịp cầu Hoàng Sa ở Việt Nam bán đấu giá để góp tiền xây nhà cho gia đình các chiến sĩ VNCH đã tử trận trong trận chiến Hoàng Sa 1974. Bây giờ ngồi nhớ lại Tô Thùy Yên thì nhớ lại nụ cười rất hiền của một người miền Nam, nhớ lại điếu thuốc, và nhớ lại 2 câu thơ chót: “Còn chút rượu nồng xin rưới xuống, Giải oan cho cuộc biển dâu này.”

Tô Thùy Yên đã cùng gia đình sang định cư tại Saint Paul, Minnesota vào cuối năm 1993, sau đó chuyển về sinh sống tại thành phố Houston, bang Texas cho tới khi ông qua đời.

 Hoài Hương -VOA

Nguồn: https://www.voatiengviet.com/a/nha-tho-to-thuy-yen-qua-doi-o-texas-hoa-ky/4928376.html