Việt Nam Văn Hiến
Năm Thứ 4889
www.vietnamvanhien.net
www.vietnamvanhien.info

VÕ NGUYÊN GIÁP (1912 [1911]-?)

Nhìn Lại Bản Lý Lịch Tự Khai

Chính Ðạo

 © 2010, Chieu N. Vu. All Rights Reserved.

Võ Nguyên Giáp

(ảnh cuả Wikipedia.org)

Việc đưa Giáp và Ðồng ra hải ngoại này do sự hiện diện của Quấc [Lin] ở Côn Minh từ tháng 2/1940. Sau khi móc nối được BCHON của Kan Vi (Phùng Chí Kiên), Quấc mở liên lạc vào trong nước vì Toàn Quyền Catroux đã bắt giữ hầu hết các cán bộ Ðảng CSÐD hay cựu chính trị phạm từ đầu năm 1940.

Thời gian này, tình hình Ðông Dương thật phức tạp. Ngày 22/ 6/1940, tại Âu Châu, Pháp đầu hàng Ðức. Nhật Bản bắt đầu nhòm ngó Ðông Dương, yêu cầu Pháp chấm dứt việc chuyên chở quân viện cho Tưởng Giới Thạch. Sau đó, quân Nhật được sử dụng Bắc Kỳ để mở một thêm chiến tuyến phía nam, cô lập Tưởng với thế giới (30/8/1940). Thái Lan cũng thừa cơ, đòi Pháp trả lại lãnh thổ cắt nhượng cho Lào và Căm-Bốt [Kampuchea] vào đầu thế kỷ XX, tạo nên những cuộc xung đột dài theo biên giới Lào và Căm-Bốt. Tại Việt Nam, rối loạn bùng nổ khắp ba kỳ. Miền Bắc, Kiến Quốc Quân của Trần Trung Lập theo Sư đoàn 5 Ngự Lâm Quân Nhật vào Lạng Sơn ngày 23-24/9/1940, phá hủy lũy Ðồng Ðăng. Ngày 24/9, quân Pháp ở Lạng-Sơn đầu hàng. Hôm sau, 25/9, Quân đoàn Viễn chinh Ðông Dương của Nhật, do Tướng Nishimura Takuma chỉ huy, đổ bộ ở Ðồ Sơn, rồi tiến về hướng Hải Phòng, cách đó khoảng 20 cây số về hướng Bắc. Decoux cho lệnh di tản các đơn vị Pháp để tránh chạm súng, nhưng ngày 26/9, Nishimura vẫn đánh bom cảnh cáo Hải Phòng. Ngày 21/10/1940, Sư đoàn 5 Ngự Lâm Quân Nhật triệt thoái Lạng Sơn, về Quảng Châu, Khoảng hơn 1,000 lính bản xứ, kể cả Thượng sĩ Lương Văn Ý (được mang lon Thiếu úy do nhu cầu chiến tranh), ngả theo Kiến Quốc Quân, kéo sang Quảng Châu. Trần Trung Lập quyết giữ Lạng Sơn làm căn cứ. Ngày 28/11/1940, Paul Chauvet tái chiếm Lạng Sơn và Ðồng Ðăng. Trần Trung Lập thua trận, bị xử tử ngày 28/12/1940. (18)

Trong khi đó, tù nhân Cộng Sản cũng phá ngục cùng một số lính đào ngũ thiểu số nổi lên ở huyện Bắc Sơn, phía tây tỉnh Lạng Sơn. Tại Nam Kỳ, tình hình trầm trọng hơn. Xứ ủy lâm thời, dưới quyền Thư ký Tạ Uyên, nổi dậy ở Sài Gòn và 11 tỉnh từ tối ngày 22/11 tới 2/12/1940. Nhờ bắt giữ được Uyên lúc 13 giờ ngày 22/11 giữa lúc Uyên đang thảo hịch khởi nghĩa, Thống sứ René Véber kịp thời cho lệnh các tỉnh tăng cường phòng bị, và mở nhiều cuộc hành quân cảnh sát khắp Sài Gòn / Chợ Lớn / Gia Ðịnh. 17 cán bộ–kể cả những quân nhân nằm vùng, người phụ trách vận tải và Phan Ðăng Lưu, mới họp ở Bắc về–bị bắt giữ. 17G00 chiều đó, đích thân Giám đốc Cảnh Sát Arnoux tới bệnh viện Chợ Quán, bắt tất cả các tù bệnh–như Litvinov Doãn, Nguyễn An Ninh, Tạ Thu Thâu v.. v...– mang về biệt giam trong Khám Chí Hoà. Ðồng thời tăng cường phòng thủ nhà lao và việc tuần tiễu trên đường phố.

Tính đến ngày 2/12/1940, CS đã nổi lên ở ngoại ô Sài Gòn và 11 tỉnh Nam Kỳ, tấn công 14 đồn (3 ngoại ô Sài Gòn, 1 ở Cần Thơ, 1 tại Chợ Lớn, 1 Gia Ðịnh, 3 Mỹ Tho, 1 Sóc Trăng, 1 Tân An, 3 Vĩnh Long), 10 quận (2 Cần Thơ, 1 Chợ Lớn, 1 Gia Ðịnh, 1 Long Xuyên, 2 Mỹ Tho, 2 Trà Vinh, 1 Vĩnh Long), 21 làng (1 Cần Thơ, 2 Châu Ðốc, 3 Chợ Lớn, 2 Gia Ðịnh, 2 Long Xuyên, 6 Mỹ Tho, 1 Tân An, 1 Trà Vinh, 3 Vĩnh Long). Hai cầu bị phá hủy (Tân An). Lần đầu tiên CS sử dụng lá cờ đỏ, sao vàng làm kỳ hiệu. Về phía Pháp, 20 người bị giết (3 Pháp, 13 lính Việt, và 4 dân sự), 9 lính dõng và hương chức mất tích hay bị bắt, 21 người bị thương, 63 súng đủ loại và 298 viên đạn bị mất. Phía Cộng Sản, chết 16 người, 21 bị thương, và hơn 600 người bị bắt (19)

Nhân cơ hội này, tân Toàn Quyền Jean Decoux (1940-1945) quyết tắm máu những phần tử kháng Pháp. Vichy đồng ý. Bộ Thuộc Ðịa cho phép xét xử ngay một số lãnh tụ CS để làm gương. (20) Một mặt, Decoux sử dụng phi cơ, Lê Dương Âu-Phi và lính khố đỏ, khố xanh bản xứ (Việt và Khmer) tái chiếm những làng khởi nghĩa, giết trên 100 cán bộ Cộng Sản, và bắt giữ khoảng 8,000 người tình nghi. Mặt khác, dùng toà án để xét xử, giết hay làm án tù chung thân, khổ sai tất cả những người có thành tích chống Pháp–bất kể Ðệ tam, Ðệ tứ Cộng Sản [Trốt Kít], Cao Ðài hay Phật Giáo. Minh Khai–dù bị bắt cùng Nguyễn Hữu Tiến, Lê Văn Kiết, tức Rémy, trước cuộc nổi dạy 23/11-2/12/1940, bị kêu hai án tử hình. Gaston Joseph, Tổng Giám đốc Chính trị vụ Bộ Thuộc địa, yêu cầu Decoux khoan hồng cho Minh Khai, nhưng Decoux bác đơn ân xá ngày 17/5/1941, và xử bắn Vịnh tại Hóc Môn ngày 28/8/1941 cùng với Nguyễn Văn Cừ, Cinitchkin Tập, v.. v.. Litvinov Doãn, Lê Duẩn, Phan Văn Hùm, Tạ Thu Thâu bị đầy ra Côn Ðảo. Litvinov Doãn và Ninh bỏ mình vì bệnh tật và sự hành hạ thể xác. Những cán bộ CS cao cấp khác, như Trần Văn Giàu, Trần Văn Di đã mãn án tù, bị tập trung vào các trại như Tà Lài, Bà Rá, v.. v... Cuộc khủng bố trắng kéo dài tới cuối năm 1942 mới tạm dứt.

Nhưng cuộc tắm máu của Decoux mở ra một cơ hội mới cho Nguyễn Sinh Côn. Từ ngày rời Mat-scơ-va về Trung Hoa, Côn [Lin] đã ngụy trang như một Thiếu tá [giáo quan] trong phái đoàn Diệp Kiếm Anh huấn luyện du kích chiến cho quân đội Tưởng Giới Thạch nhằm mục đích liên lạc với Ban Chấp Ủy Trung Ương Ðảng CSÐD, và giải quyết cuộc tranh chấp giữa Cinitchkin Tập với Litvinov Doãn [Hồng Phong]. (21) Hạ tuần tháng 1/1939, báo Dân Chúng–cơ quan ngôn luận bán công khai của Ðảng CSÐD đã đăng hai bài tố cáo sự tàn ác của Nhật ở Trung Hoa của “Ð.C. Lin.” Nhưng chẳng hiểu tại sao vào cuối tháng 7/1939, Lin chỉ nhắc đến hai tờ Notre Voix và Ðời Nay, Và báo cáo chưa liên lạc được BCU/TƯ. Khi tìm đến một cơ sở bí mật ở số 19 hẻm Nguyễn Tấn Nghiệm đã bị Pháp khám phá nhiều tháng trước, liên lạc viên của Lin khiến các lãnh tụ CSÐD–kể cả Tổng thư ký Nguyễn Văn Cừ, Litvinov Doãn, Cinitchkin Tập, Lê Duẩn–bị sa lưới Mật Thám Pháp hai ngày 17-18/1/1940.

Từ Hoa Nam, Lin (dưới tên Ông Hoàng [Vương] hay Trần [Hồ] Quang) khởi đầu tái lập Ðảng CSÐD và làm sống lại tổ chức Việt Nam Ðộc Lập Ðồng Minh hay Việt Minh–đã được Hồ Học Lãm và Nguyễn Hải Thần xin phép hoạt động ở Nam Kinh từ năm 1936. Sau khi tuyên thệ cho Giáp và Ðồng, Lin gửi Giáp, dưới bí danh Dương Hoài Nam, tới Quảng Tây, xâm nhập tổ chức Việt Cách của Trương Bội Công. Ðồng được đổi tên làm Lâm Thế Kiệt, đứng ra tái lập Việt Minh ở hải ngoại với chức Phó Chủ tịch.

Tháng 5/1941, Lin triệu tập Hội nghị thứ tám [8] khoá I mở rộng ở hang động đá vôi gần biên giới Cao Bằng-Quảng Tây. Ðặng Xuân Khu–Quyền Tổng thư ký từ Hội nghị bảy [7] (11/1940), sau này lấy bí danh Trường Chinh–được tái cử chức Tổng thư ký. Quan trọng hơn, Ðảng CSÐD chấp nhận Việt Minh như mặt trận thống nhất [united front] ngoại vi để hoạt động–kháng Pháp, thân Trung Hoa, thân Mỹ, thân Bri-tên và ngay cả Pháp tự do.

Tại Hà Nội, ngày 10/5/1941, Quang Thái bị trục xuất khỏi trường nữ hộ sinh vì “nhục mạ cờ tam tài,” nên mang con trở lại Vinh, sống bằng nghề bán vải của gia đình. Tháng 8/1941 Quang Thái vào Gia Ðịnh chứng kiến cuộc xử tử Minh Khai ở Hóc Môn. Trở lại Vinh. liên hệ với nhóm Nguyễn Hữu Xuyến, Ðào Duy Dzếnh, Ðào Duy Kỳ trong công tác mở đường giây liên lạc giữa Bắc Kỳ với xứ ủy Nam Kỳ. Do đồng chí cung khai, Thái bị bắt ngày 6/6/1942, dẫn ra Hà Nội. Sau đó chết trong ngục. Ðể lại một con gái. (CAOM (Aix), RST F30 [4])

Võ Giáp đón tin buồn về “chị Thái” khi đang hoạt động ở Cao Bằng để xây dựng căn cứ và mở đường liên lạc với Ban Chấp Ủy Trung Ương của Xuân Khu ở đồng bằng. Giáp cùng Chu Văn Tấn còn được giao tổ chức hai đội du kích đầu tiên.

III. QUAN HỆ VỚI OSS MỸ:

Cuối tháng 8/1942, Lin cải danh thành Hồ Chí Minh, vượt biên giới qua Trung Hoa xin cầu viện và đánh phá tổ chức Hoa quân Nhập Việt của Trương Phát Khuê, Tư lệnh Ðệ Tứ Phương Diện Quân, Quảng Tây. Bị bắt giữ hơn một năm vì nhập cảnh lậu, mang giấy thông hành quá hạn. Nhờ sự can thiệp của thuộc hạ–nhất là Phạm Văn Ðồng, Hoàng Văn Hoan và nhóm Phạm Việt Tử ở Vân Nam, dưới danh nghĩa Hội Chống Xâm Lược Ðông Dương, và Hội Giải Phóng chống Nhật–Hồ lọt vào sự chú ý của Mỹ và Ðái Lập, Giám đốc Mật Vụ của Tưởng Giới Thạch. Tháng 5/1943, Hồ được tạm thích, đặt dưới sự kiểm soát của Tướng Hầu Chí Minh, đại diện Trung Hoa Quốc Dân Ðảng bên cạnh Trương Phát Khuê và chỉ đạo thất Việt Nam Cách Mệnh Ðồng Minh Hội (VNCMÐMH, tức Việt Cách hay Ðồng Minh Hội) ở Liễu Châu. Tổ chức này do Trương Bội Công cầm đầu, với sự tham gia của Nguyễn Hải Thần, Vũ Hồng Khanh, Hoàng Lương và nhóm Kiến Quốc Quân khoảng 500-600 người của Thượng sĩ Lương Văn Ý.

Ngày 10/9/1943, Hồ được tự do. Tháng 9/1944, Hồ về nước, mang theo 18 cán bộ Việt Cách đã được Trung Hoa huấn luyện. Việc hồi hương của Hồ như một mũi thuốc bổ chích vào cánh tay Việt Minh. Hồ kịp thời bác quyết định nổi dạy theo gương Nam Kỳ năm 1940 của BCUTƯ. Thêm vào đó, du kích Việt Minh mới giải cứu được một phi công Mỹ bị bắn rơi, đưa về Tổng Hành Dinh. Hồ muốn dùng phi công Shaw làm chất xúc tác liên lạc với Bộ Tư lệnh Phi đoàn Cọp Bay của tướng Claire Chennault tại Côn Minh.

Ngày 22/12/1944, Hồ giao cho Giáp trách nhiệm thành lập Ðoàn vũ trang tuyên truyền giải phóng, tức tiền thân Quân Ðội Nhân Dân [QÐND] hiện nay.

Những nỗ lực đầu tiên móc nối với Mỹ trong tháng 2/1945 bị thất bại. May mắn, giữa lúc đó xảy ra chiến dịch Meigo của Nhật. Hầu hết những nguồn tin tình báo tại nội địa Ðông Dương do Pháp [France Libre] và Hoa kiều [GBT] cung cấp đều bị cắt đứt. Các viên chức Mỹ bèn quyết định sử dụng Hồ và Việt Minh, song song với các quân nhân Pháp đã bỏ chạy qua Trung Hoa như Trần Văn Ðôn, Lê Văn Kim, Monfort, v.. v.. đang tập trung huấn luyện ở Bách Sắc. Ngày 27/3/1945, Tướng Chennault tiếp kiến Hồ tại Côn Minh. Sau đó Hồ được đáp phi cơ qua Bách Sắc để giới thiệu với Trương Phát Khuê và viên chức Mỹ. Ðại tá Paul Helliwell, Giám đốc OSS Secret Intelligence [SI] Branch tại Trung Hoa, cử Ðại úy Archimedes Patti, Phụ tá đặc trách Ðông Dương, nghiên cứu về Việt Minh, gặp Hồ ở Bách Sắc, ngày 27/4/1945, trước khi Hồ cùng hai nhân viên Mỹ Frank Tan, đại diện AGAS, và Mac Shin. Cuối tháng 4/1945, Frank Tan cùng Mac Shin vượt biên trở lại nội địa. Tình báo Pháp ghi HCM nhận được tài trợ ít nhất 1 triệu quan TH [500 MK] một tháng. (22)

A. TOÁN CON NAI [DEER TEAM]:

Tháng 5/1945, Hồ phong Giáp làm Tư lệnh Việt Nam Giải Phóng Quân, mở đường về phía tây nam, thành lập căn cứ ở Kim Lung [Luông], huyện Sơn Dương, Tuyên Quang, phía tây Thái Nguyên và Quốc lộ 3 (Hà Nội đi Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng). Hồ mang Frank Tan cùng Mac Shin theo về Kim Lộng. Cùng đi có 44 người hộ vệ, và 25 phu thồ súng tiểu liên Sten, Thompson, carbines, đạn dược, dụng cụ truyền tin. Cuối tháng 5/1945, Trung úy Dan Phelan nhảy dù xuống Kim Lộng. VM làm một phi trường nhỏ để phi cơ thám thính L-5 có thể hạ cánh.

Ngày 16/7/1945, toán biệt kích Con Nai [Deer Team] của Thiếu tá Allison K. Thomas nhảy dù xuống căn cứ Kim Lung (Luông). Mỹ còn gửi xuống một toán OSS thứ hai, vì Hồ không chấp nhận cán bộ Pháp hay Việt trong quân đội Pháp (đang huấn luyện ở Bách Sắc). Từ đầu tháng 8/1945, Deer Team huấn luyện khoảng 100 “bộ đội Việt Mỹ” do Hồ cung cấp. Theo Thomas, Giáp là “Văn,” nhân vật thứ hai trong Ủy Ban Lãnh Ðạo chín [9] người của Mặt Trận Việt Minh. Trong công điện gửi về Côn Minh ngày 17 và 20/7/1945, Thomas cho rằng Hồ Chí Minh (M. C. Hoo) hay Văn [Võ Giáp] không phải là Cộng Sản. Mặt Trận Việt Minh [VML] chỉ muốn độc lập và tự do. Hai tháng sau, trong báo cáo tổng kết ngày 17/9, dù ngưỡng mộ cả Hồ và Văn, Thomas nhận định họ khuynh tả, và theo Ðại úy Patti, Hồ là một cán bộ Cộng Sản chính gốc [an outright Communist]. Thomas cho rằng tất cả lãnh tụ Việt Minh, kể cả Hồ và Văn, nếu không phải là Cộng Sản thuần thành thì cũng tả khuynh; một số có khuynh hướng xã hội chủ nghĩa [socialism]. Nhưng đại đa số đoàn viên chưa bao giờ nghe đến tiếng Cộng Sản, hay hiểu Cộng Sản là gì. Với Mỹ, theo Thomas, Hồ và Văn rất thân thiện, chăm sóc tận tình. Quan trọng hơn cả, Thomas thủ diễn vai đặc sứ của Hồ, gửi ra ngoài tất cả những tin tức về Việt Minh, nhất là mục đích đòi độc độc lập, tự do trong vòng từ 5 tới 15 năm. (23)

B. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VIỆT MINH:

Nhiều yếu tố chủ và khách quan khiến Việt Minh phát triển mau chóng trong nửa năm đầu 1945. Lợi dụng nạn đói lan tràn ở miền Bắc, cán bộ Việt Minh tổ chức những cuộc cướp phá kho thóc của Nhật, nêu cao uy tín trong dân chúng. Các toán vũ trang tuyên truyền và ám sát đoàn hoạt động hầu như công khai ở Hà Nội và các vùng ven thị trấn. Chu Văn Tấn và Võ Nguyên Giáp thành lập an toàn khu ở vùng Tuyên Quang-Bắc Kạn, trải tới Cao Bằng. Tháng 5/1945, Hồ di chuyển từ Pác Bó xuống Kim Luông, Tuyên Quang. Toán Con Nai [Deer Team] của Thomas từng cứu Hồ thoát khỏi cơn bệnh mười chết một sống. Việc tình báo Mỹ và Trung Hoa chấp thuận sử dụng Việt Minh để thu thập tin tình báo còn tạo cho Việt Minh sức mạnh tinh thần và một vũ khí tuyên truyền sắc bén. (24)

Giữa tháng 8/1945, Giáp tham dự Hội nghị toàn quốc lần thứ 2 của Ðảng CSÐD, được bầu vào Ban Chấp Ủy Trung Ương Ðảng, và UB Khởi nghĩa. Tại Ðại hội Tân Trào, được cử vào Ủy Ban Dân Tộc Giải Phóng Việt Nam [UBDTGPVN].

Sau khi Thành ủy Hà Nội đã cướp được chính quyền ngày 19/8, Giáp từ Thái Nguyên về lo việc an ninh. Ngày Chủ Nhật, 26/8, Giáp tổ chức biểu tình đón tiếp một số “ủy viên trong chính phủ và phái bộ điều tra Mỹ [của Patti] mới về Hà Nội.” (Cứu Quốc, 29/8/45). Ngày này, Patti thông báo cho HCM và Giáp biết quyết định của Hội nghị Potsdam chia Ðông Dương làm hai vùng chiếm đóng. (Patti 1980:202). Phía nam vĩ tuyến 16, Bri-tên được quyền nhận lễ đầu hàng của Nhật. Tại miền Bắc, Tưởng Giới Thạch được quyền giải giới Nhật.

Mặc dù sau này tài liệu tuyên truyền Pháp và CSVN trình diện quốc quân Trung Hoa dưới góc cạnh xấu xí nhất–như tai hại hơn bom nguyên tử–ở thời điểm này, 152,000 quốc quân Trung Hoa phần nào giúp một số cán bộ Ðại Việt và VNQDÐ thoát cảnh cắt tiết, mổ bụng, hay “mò tôm” trong tay những kẻ kiêu hãnh lấy sự giết người làm thành tích cách mạng. Phe chống Cộng–nhờ thế tựa quốc quân TH–cũng tăng gia hoạt động. Họ không chỉ chống Cộng mà còn chống cả Pháp. Các toán cảm tử VNQDÐ ra sức chống lại chiến dịch khủng bố của Việt Minh bằng cách ám sát “Ba” [Ðại úy Nguyễn Văn] Viên, một “đảng viên” phản bội, mưu sát Bồ Xuân Luật, bắt cóc Trương Trung Phụng, một lãnh tụ Ðồng Minh Hội. Có lần, VNQDÐ còn bắt cóc được Võ Nguyên Giáp. Trần Ðình Long bị bắt cóc rồi thủ tiêu đầu năm 1946. (25)

C. BẠO LỰC CÁCH MẠNG:

Ngày 29/8/1945, trong danh sách chính phủ lâm thời công bố trên báo chí, Võ Nguyên Giáp được cử làm Bộ trưởng Nội Vụ. Ít ngày sau, báo Ðộc Lập giới thiệu Giáp thuộc nhóm “Văn Hoá,” trong khi Hồ Chí Minh–một cái tên xa lạ–thuộc “đảng Quốc Gia.”

Một trong những việc làm đầu tiên của Giáp là đặt ra ngoài vòng pháp luật tất cả những đảng phái chống Cộng, nhất là các nhóm Ðại Việt vàThanh Niên do Nhật bảo trợ. Những cuộc tàn sát “Việt Gian,” tay sai cho Pháp diễn ra khốc liệt. Ngay đến các bậc tu hành–từ Thượng tọa Ðại Hải (sư phụ Ðại Lão Hòa thượng Thích Quảng Ðộ) tới các linh mục, thày tế, trùm họ đạo Ki-tô cũng bị thảm sát hay tập trung cải tạo. Chính sách tiêu diệt đối thủ chính trị này lan nhanh xuống Trung và Nam Kỳ. Phạm Quỳnh, cha con Ngô Ðình Khôi, dòng dõi Nguyễn Thân, Tạ Thu Thâu, Vũ Ðình Di, bị giết ở Thừa Thiên và Quảng Ngãi. Bùi Quang Chiêu, Lê Quang Liêm tự Bảy, Phan Văn Hùm bị thảm sát trong tay Dương Bạch Mai, Lê Duẩn, Nguyễn Văn “Bảy” Trấn, Trần Văn Trà, v.. v.. ở Chợ Ðệm và Bình Dương. Hàng chục ngàn người khác bị mò tôm, cắt lưỡi, khoét mắt, mổ bụng thả trôi sông.

Từ ngày 2/3/1946–sau khi thành lập chính phủ liên hiệp, Giáp được cử làm Chủ tịch Ủy ban Liên hiệp Kháng chiến, Bí thư Quân ủy TW, và Ủy viên thường vụ TW Ðảng CSÐD (thực tế đã giải thể, mang tên Hội Nghiên Cứu Chủ Nghĩa Mã Khắc Tư). Ðược Huỳnh Thúc Kháng và Vũ Trọng Khánh tiếp tay, Giáp và thuộc hạ phát động hàng loạt những cuộc thanh trừng mới. Mở những phiên tòa hình sự, xét xử các đối thủ chính trị qua những tội danh tưởng tượng như trộm cắp, hiếp dâm. Ngay tại Hà Nội, số phận cán bộ VNQDÐ không kịp thoát thân ra hải ngoại cực kỳ bi thảm, thường được biết như “vụ án Ôn Như Hầu.” Ngày 16/7, Thúc Kháng họp báo, bênh vực việc làm của Giáp và Việt Minh, đả kích VNQDÐ nặng nề. Cuối tháng 10/1946, tại phiên họp Quốc Hội thứ hai, Tiến sĩ Kháng phái biểu “Lỗi tại tôi,” nhưng không nói thêm được điều gì. Cù Huy Cận đại diện Bộ Nội Vụ cướp lời, tuyên bố: Các đại biểu VNQDÐ như Lê Ninh, Hoàng Ngọc Bách, Phan Kích Nam, Vũ Ðình Tri (người từng thuyết phục Bảo An hàng Việt Minh vào tháng 8/1945), trực hay gián tiếp nhúng tay vào những vụ tống tiền như vụ án Ôn Như Hầu. Bùi Vĩnh Liên ghi tên định hỏi về việc 6 đảng viên QDÐ bị bắt, nhưng cuối cùng cũng đổi đề tài. (26) Tại miền Trung, Việt Minh bắt giữ một số lớn cán bộ VNQDÐ như Phan Trung Thuyết (Liên Hiệp Quốc Dân), Trần Thanh Mại, Ngô Han (?),Bửu Viêm, Nguyễn Khoa Phong v.. v... Tại Lào Cai, các khóa sinh trường Lục Quân Trần Quốc Tuấn bị vây hãm, tấn công liên tục, phải vượt qua biên giới. (27)

Tháng 4-5/1946, Giáp còn tham dự Hội Nghị Trù Bị Ðà Lạt (19/4-11/5/1946), với chức vụ Phó Trưởng Ðoàn. Trưởng đoàn miễn cưỡng là Ngoại trưởng Nguyễn Tường Tam, lúc ấy mọi nỗ lực chỉ dồn vào việc tìm cách xuất ngoại theo quân Trung Hoa. Hội nghị Ðà Lạt thất bại, nhưng trên căn bản Phụ ước Quân Sự của Hiệp ước sơ bộ 6/3/1946, mà Giáp và Vũ Kim Thành ký với Salan, quân Pháp lũ lượt kéo ra thay quân Trung Hoa ở phía bắc vĩ tuyến 16, chuẩn bị đánh đuổi chính phủ Hồ ra mật khu.

Trong thời gian Hồ qua Pháp thương thuyết một hiệp ước chính thức (5-10/1946), Trường Chinh, Phạm Văn Ðồng, Trần Ðăng Ninh và Giáp xúc tiến việc thành lập chiến khu, mua khí giới, tích trữ thuốc men và thực phẩm, đưa nhà máy in giấy bạc ra an toàn khu. Mật khu ở Thái Nguyên-Tuyên Quang được chỉnh đốn. Trở lại Hà Nội ngày 20/10/1946 với Tạm ước [Modus vivendi] 14/9/1946, Hồ chỉ có thời gian vội vã triệu tập Quốc Hội, ban hành Hiến Pháp và thành lập một chính phủ mới hoàn toàn dưới sự kiểm soát Cộng Sản. Ngày 3/11/1946, khi mới 35 tuổi, Giáp được cử làm Bộ trưởng Quốc Phòng, kiêm Tổng chỉ huy quân đội nhân dân và dân quân tự vệ, chuẩn bị răng đối răng, mắt đối mắt với Valluy.

D. CUỘC TỔNG TẤN CÔNG 19/12/1946:

Ngày 20/11/1946, Pháp lợi dụng cơ hội Tự Vệ (Công An) Việt Minh bắt giữ một xà-lan chở xăng nhớt của Hoa Kiều ở Hải Phòng, đánh chiếm thị xã cảng, và rồi Lạng Sơn. Lo sợ Pháp sẽ chiếm Hà Nội, Thường vụ Trung Ương và Quân Ủy Trung Ương quyết định đồng loạt tấn công 5 vị trí Pháp phía bắc vĩ tuyến 16 tối ngày 19/12/1946. Giai đoạn 2 của cuộc chiến tranh Pháp-Việt Minh bắt đầu. Nhiều năm sau, Giáp nhận định cuộc chiến khó tránh. Ðiều này có phần hữu lý, vì với những người như Giáp, cách mạng là tấn công, không tấn công tất thất bại. Phía Charles de Gaulle, Linh mục/Cao Ủy Thierry d’Argenlieu và quan tướng Pháp, nhất là Jean Valluy, quân đội Pháp mạnh hơn, nên ưa thích thương thuyết bằng súng đạn, xe tăng và phi cơ hơn nguyên tắc công pháp quốc tế. Tháng 1/1946, khi tiếp Paul Mus–đặc phái viên của d’Argenlieu về Paris xin phép được nhắc đến tiếng “độc lập” trong khi thương thuyết–de Gaulle chẳng những không thuận, còn đứng thẳng người lên, tuyên bố: “Chúng ta trở lại đó vì chúng ta là những kẻ mạnh hơn.” [Nous rentrons en Indochine parce que nous sommes les plus forts]. (28)

Thực ra, từ thời điểm này nhìn lại, hiệp ước sơ bộ 6/3/1946 và Modus vivendi 14/9/1946 là giải pháp tốt đẹp cho cả hai phe. Nhưng “sự ưu việt Trung Cổ” của những de Gaulle, d’Argenlieu, Valluy cùng Trường Chinh, Võ Giáp, v.. v.. khiến bỏ lỡ một cơ hội bằng vàng, đưa đất nước và dân tộc Việt vào một địa ngục có thực, suốt hơn 30 năm dài–trong đó người Việt nấu cơm bằng nước mắt, hầu như không nhà nào không có khăn tang và áo sô. Con số hơn 300,000 bộ đội CSVN bị mất tích, chưa được kiểm kê chỉ là một khiá cạnh của cuộc chiến. Ðó là chưa nói đến gông cùm muôn đời của thực dân Hán tộc–dưới đủ loại màu sắc ý thức hệ–để thôn tính thiên hạ.

Tháng 7/1947, Giáp thôi chức Bộ trưởng Quốc Phòng [BT/QP], lên làm Tổng Tư lệnh quân đội [TTL/QÐNDVN]. Sau chiến dịch Thu-Ðông 1947, tháng 1/1948, Hồ phong Giáp lên chức Ðại tướng. Chức Ðại tướng này chỉ có giá trị chính trị hơn khả năng quân sự.

IV. CHIẾN CÔNG . . . CỦA AI?

Trước năm 1977, Võ Giáp thường được coi như tác giả của những chiến công lừng lẫy tại vùng biên giới Việt-Bắc (9-10/1950) hay Ðiện Biên Phủ (1954). [BKTÐQSVN ấn bản 1996 còn ghi Võ Giáp chỉ huy chiến dịch Biên Giới 1950] Tuy nhiên, tài liệu Trung Cộng và Việt Nam (hồi ký Lê Văn Hiến) cho rằng Chen Geng [Trần Canh] và 281 cán bộ cố vấn quân sự Trung Cộng mở chiến dịch Lê Hồng Phong II (9-10/1950) đánh khai thông biên giới, bắt sống được hai chỉ huy cấp tá nổi danh Marcel Le Page và Pierre Charton, cùng khoảng 8,000 tù binh Liên Hiệp Pháp. Trước khi mở chiến dịch, ngày 28/6/1950 HCM đã ký Thông tri tự mình lên chức Tổng Tư lệnh, Võ Nguyên Giáp xuống làm Phó Tổng Tư lệnh kiêm Tổng Tham Mưu Trưởng; Nguyễn Chí Thanh, Chủ nhiệm TC/CT, và Trần Ðăng Ninh, Chủ nhiệm TC/Hậu Cần. Nhưng sau buổi họp Hội Ðồng Chính Phủ ngày 10/7/1950, chẳng hiểu tại sao Hồ tạm hoãn kiêm chức TTL/QÐ, cho Giáp tiếp tục làm TTL. (29) Hồ cũng chỉ ban thưởng Giáp huy chương quân cộng hạng ba, trong khi gửi công điện tạ ơn từ Trần Canh, Vi Quốc Thanh, La Quí Ba, Tống Nhiệm Cùng, tới Lý Thiên Hữu, Trương Quân Dật, Diệp Kiếm Anh, Phương Phương.

Theo Trần Canh, VM sử dụng tới khoảng 10,000 lính để đánh khoảng 260 binh sĩ Pháp trấn thủ đồn Ðông Khê, tỉ lệ 500:13= 3836% [tức hơn 38 lần], với hỏa lực pháo ưu thắng. Nhưng trận đánh kéo dài tới hơn hai ngày. Sau khi diệt đồn, VM thiệt hại 500 người, và một số tàn binh Pháp vài chục người chạy thoát. Vẫn theo Trần Canh, trong trận Thất Khê, các đơn vị của Ðại đoàn 308 bỏ đi lấy gạo, khiến Chiến đoàn Le Page an toàn tới Ðông Khê. Trần Canh phải điện thoại cho Vương Thạc Tuyền, Cố vấn ÐÐ 308, tổ chức truy kích, tập trung được đại đội đánh theo đại đội, tiểu đoàn đánh theo tiểu đoàn. Nhờ vậy, Marcel Le Page bị chặn ở Cốc Xá, không tiến lên được điểm hẹn với cánh quân triệt thoái Cao Bằng của Ðại tá Pierre Charton. Rồi cả hai chiến đoàn Pháp bị gần hai sư đoàn Việt Minh đánh tan tác, bắt gọn làm tù binh.

Ngày 11/10/1950, khi gặp Hồ và Giáp thảo luận về ưu khuyết điểm của VM, Trần Canh còn dạy bảo Hồ và Giáp cách vận động tinh thần anh hùng cách mạng [revolutionary heroism] để giữ tinh thần chiến đấu cao. Hồ và Giáp rất vui vẻ đón nhận “những nghi thức Mao-ít” [Maoist rituals] này. Không những chỉ học tập tổng kết chiến thắng, đưa ra những giai thoại anh hùng của bộ đội hay nữ dân công, Hồ còn phối hợp với Bắc Kinh tổ chức một đoàn du thuyết ở Hoa Nam về chiến thắng biên giới, mà theo Hồ “là thắng lợi của tinh thần chủ nghĩa quốc tế vô sản [triumph of proletarian internationalism.” (30)

Cá nhân Hồ cũng tạo nên huyền thoại về những cuộc tiếp xúc tù binh Pháp, kể cả Charton và Le Page. Hồ còn mời Ðặng Văn Ngữ ở Nhật và Tiến sĩ Toán Lê Văn Thiêm dự tiệc chiến thắng. (31)

Cuối năm 1950, đầu 1951, Giáp muốn theo lời chỉ dạy của Trần Canh phô diễn tài năng quân sư tại trung du, ở Vĩnh Yên và Mạo Khê, lập tức bị de Lattre de Tassigny đánh thảm bại khiến Hồ bắt Lê Trọng Tấn phải “rửa mặt.”

Tài liệu Trung Cộng cũng tự nhận năm 1953-1954, Vi Quốc Thanh cùng cố vấn TC mới thực sự tổ chức và chỉ huy chiến dịch Ðiện Biên Phủ—trận đánh vang dội thế giới. Năm 2001, Võ Giáp chống chế là chính mình cho lệnh tạm ngừng tấn công Ðiện Biên Phủ—đổi từ đánh nhanh thắng nhanh qua đánh chậm, thắng chắc. Nhưng khó thể phủ nhận được điều mùa Thu 1953, Vi Quốc Thanh và Quân Ủy Trung Ương Hồng quân Trung Hoa hủy bỏ kế hoạch sơ khởi đánh đồng bằng của Võ Giáp, chuyển sang hướng tây bắc Bắc Việt (tức Lai Châu), rồi tạo nên trận Ðiện Biên Phủ để có thể đình chiến cho Pháp rút quân, và chia Việt Nam làm hai vùng trú quân với vĩ tuyến 17 làm ranh giới.

Ðiều khiến các sử gia và chiến thuật gia thắc mắc là tại sao Bộ Chính Trị và Quân Ủy Trung Ương QÐND Việt Nam không bạch hoá tư liệu về hai chiến dịch trên? Sự im lặng của Quân Ủy Trung Ương QÐNDVN gần 20 năm qua, cùng những lời tự biện hộ vụng về của Võ Giáp trong các tập hồi ký tái bản năm 2001 có lẽ cho thấy tinh thần kỷ luật khá cao của Võ Giáp: Theo lệnh Hồ và Ðảng, đứng ra nhận những chiến công của “bạn!”

Sau Hiệp định Geneva (20-21/7/1954), Giáp lên đến tột đỉnh uy quyền. Tháng 9/1955, Giáp là Ủy viên Bộ Chính Trị (xếp hàng thứ 5), Phó Thủ Tướng kiêm Bộ Trưởng Quốc Phòng, Tổng Tư Lệnh Quân đội. Tháng 9/1960, tại Ðại Hội kỳ III Giáp vẫn được bầu vào Bộ Chính trị (dưới Phạm Hùng, trên Lê Ðức Thọ), và tiếp tục giữ chức Bí thư Quân ủy Trung ương. (ND, 11/9/1960)

Tuy nhiên, uy quyền Giáp ngày một soi mòn sau Hội nghị 10 (khóa II) năm 1956–với nghị quyết sửa sai, ngưng đấu tố. Hồ tự mình giữ chức Tổng Bí thư, và gọi Lê Duẩn từ trong nam ra làm Thường vụ Ban Bí thư. Là một trong những cán bộ kỳ cựu, Xứ ủy viên Trung Kỳ và Ủy viên Ban Chấp Ủy Trung ương lâm thời, rồi Thư ký Trung Ương Cục Miền Nam, Lê Duẩn loại bỏ dần ảnh hưởng nhóm Trường Chinh và Võ Giáp, mở đầu cuộc thôn tính miền nam, tức giai đoạn II của Cuộc Chiến 30 Năm từ năm 1957. Nhưng mãi tới Hội nghị thứ 15 mở rộng (1-5/1959), mới được Mao Nhuận Chi bật đèn xanh—với điều kiện chỉ được đánh nhỏ, nặng về chính trị hơn quân sự—mà sau này, Trường Chinh và Trần Văn Giàu từng gọi là “chống Mỹ đến người Việt Nam cuối cùng.”

Ðáng ghi nhận là chưa thấy công bố hồi ký Võ Giáp về giai đoạn II của cuộc Tam Thập Niên Chiến (1959-1975)—hay nghệ thuật đi giây giữa Mat-scơ-a và Bắc Kinh để có quân viện đánh chiếm (hay, giải phóng, nếu muốn) miền nam—nới rộng biên giới của vùng ảnh hưởng “tân thực dân xã hội chủ nghĩa” Hán tộc [neo-socialist colonialism]. Anh hùng từng đại thắng thực dân Pháp khép mình trong những chuyến đi cầu viện khắp nơi—đặc biệt là Bắc Kinh và Mat-scơ-va. Từ sau cuộc Tổng công kích Mậu Thân (1968) và, đặc biệt, từ sau cái chết của Hồ Chí Minh ngày 2/9/1969, uy thế Giáp bắt đầu xuống dốc. Tại Ðại Hội kỳ IV của Ðảng CSVN (12/1976), dù vẫn giữ ghế Bộ Chính Trị, Giáp bị xếp hạng dưới Phạm Hùng (hạng 4) và Lê Ðức Thọ (hạng 5) (ND, 21/12/1976). Tiếp tục làm BT/QP cho đến năm 1978 nhưng mờ khuất dần trước hào quang của Văn Tiến Dũng. Rồi, ngày 7/2/1980, Giáp mất chức BT/QP và Bí thư Quân ủy Trung ương. Tháng 3/1982, ở tuổi 71, Giáp ra khỏi Bộ Chính Trị, và chỉ còn hư vị Phó Thủ Tướng đặc trách Khoa Học và Giáo Dục. (TTLTQG 3 (Hà Nội), QH, HS 5865)

Uy tín Giáp bị xuống dốc hơn nữa từ khi guồng máy tuyên truyền Bắc Kinh tiết lộ rằng các cố vấn quân sự Cộng Sản TH đã đóng góp không nhỏ trong việc bầy binh, bố trận của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa từ năm 1950 tới 1954, đặc biệt là các chiến dịch biên giới 1950 và chiến dịch Ðiện Biên Phủ 1954. Ngày 17/2/1979, 320,000 Quân Giải Phóng Trung Hoa, có tăng pháo và Không quân yểm trợ, còn lũ lượt kéo sang phá hủy và tàn sát dân chúng sáu tỉnh biên giới, từ Lai Châu, Lào Kai, đến Lạng Sơn, Móng Cái trong cái gọi là “bài học Ðặng Tiểu Bình” cho Lê Duẩn và Ðảng CSVN. Những đại anh hùng tự nhận “đánh Pháp, đuổi Mỹ” đều còn sống, nhưng chỉ cúi đầu im lặng. Rồi, tới năm 1999 và 2000 cắt đất cắt biển cho Bắc Kinh, đổi hòa bình. Một thời, Bộ trưởng Ngoại Giao Nguyễn Dy Niên và trợ lý không ngừng tuyên bố rất hài lòng với các hiệp ước đã ký kết—mở đường cho Trung Nam Hải tự nhận chủ quyền 80% biển Ðông cùng hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa vào năm 2009. Trong nước, áp lực của Ðại sứ quán Trung Cộng khiến Ðảng và chính phủ CHXHCNVN nghẹt thở. Các tùy viên văn hóa, kinh tế hay chính trị không ngớt cho lệnh bắt giữ người này, truy tố người khác vì “bài Trung Quốc.” Ngư dân Việt không ngừng bị bắt giữ hay thảm sát vì lệnh cấm tự áp đặt của Trung Nam Hải. Những người còn thiết tha với tiền đồ dân Việt và nước Việt không khỏi bùi ngùi tự hỏi Việt Nam đi về đâu?

Một trăm tuổi. Giấc mơ của bao người, cũng lời chúc tụng quen thuộc lên những bậc trưởng lão. Sự thăm viếng của Nông Ðức Mạnh có lẽ hứa hẹn rằng tướng Giáp sẽ được lễ quốc táng, như một khai quốc công thần–khác hẳn cái chết tối tăm, u uất của “Chín Vinh” Tạ Ngọc Phách, tức Trung tướng Trần Ðộ thập niên trước. Nhưng thực chăng, xét theo khả năng quân sự, Võ Nguyên Giáp xứng đáng là một Ðại tướng? Tại sao Hồ Chí Minh không phong Thống chế cho tướng Giáp? Tại sao Lê Duẩn “chê” tướng Giáp, chọn Văn Tiến Dũng (1915-2002) chỉ huy những trận như Mậu Thân (1968), Hạ Lào (1971), Quảng Trị (1972)? Và rồi, chiến dịch Hồ Chí Minh (1975)–trên thực tế chỉ có hai trận đánh Phước Long (1/1975) và Ban Mê Thuột (3/1945)–tiếp nối bằng chiến lược bỏ của chạy lấy người của Nguyễn Văn Thiệu (1923-2001), và bài diễn văn đẫm nước mắt, nước mũi, của những cai thầu chiến tranh tối ngày 21/4/1975 trước ngày phản bội đồng đội, tháo chạy qua Ðài Loan.

Ðược Hồ tuyên thệ vào Ðảng CSÐD năm 1940–giống như Phạm Văn Ðồng, Giáp là thuộc hạ và học trò trung thành nhất của Hồ, làm bất cứ điều gì Hồ sai bảo, từ đứng ra nhận chiến công biên giới 9-10/1950, hay Ðiện Biên Phủ 1953-1954 tới trấn áp cuộc nổi dạy của nông dân Quỳnh Lưu. Chỉ có những “sử gia nhân dân,” mới ca ngợi Giáp là anh hùng dân tộc, ngang hàng những Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Ðạo hay Quang Trung. Họ không phân biệt nổi rằng trên thực chất ba vị anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Ðạo và Nguyễn Huệ dạy cho những quan tướng Tống, Nguyên và Thanh những bài học quân sự chua cay, trong khi Võ Giáp chỉ có công đứng ra nhận chiến công đả bại Pháp của Trần Canh và Vi Quốc Thanh.

Mùa Hè năm 2010 này, còn quá nhiều vấn nạn về Võ Giáp chưa được giải đáp.

Houston, 31/8/2010

Chính Ðạo

Phụ Chú:

1. TTLTQG 3 (Hà Nội), Quốc Hội [QH], Hồ Sơ [HS] 5865. Xem thêm, Bernard Fall, The Two Vietnams (New York: 1965), tr. 10; Qiang Zhai, China and the Vietnam Wars, 1950-1975 (Chapel Hill: 2000), tr. 33-4.

2. Nhân Dân [ND] (Hà Nội), 11/9/1960.

3. SHAT (Vincennes), 10H xxx.

4. Amiral Thierry d’Argenlieu, Chronique d’Indochine, 1945-1947 (Paris: Albin Michel, 1985), tr. 254 (dẫn tin tình báo ngày 11/4/1946).

5. Xem tiểu sử Vũ Văn Hiền, Phan Anh trong Vũ Ðình Hoè, Hồi ký Vũ Ðình Hoè (Hà Nội: 2004)

6. Ðào Duy Anh, Nhớ Nghĩ Chiều Hôm (Hà Nội: NXB Trẻ, 1989), tr. 44; Văn Kiện Ðảng Toàn Tập [VKÐTT], vol I.: 1924-1930, (Hà Nội: 2002), tr. 333-80, 401-5 [CSLÐ]; CAOM (Aix), SLOTFOM, III, Carton 48; Huỳnh Kim Khánh, Vietnamese Communism, 1982:122.

7. CAOM (Aix), GGI, d. 64234; Ibid., SLOTFOM, III, carton 34 (note tháng 3-4/1930); Hoàng Quốc Việt, Chặng đường nóng bỏng (Hà Nội: Lao dong, 1985), pp. 59-73; Huỳnh Kim Khánh, 1982:120.

8. Huỳnh Kim Khánh, 1982: 125-26, 182, chú 94; Chính Ðạo, Hồ Chí Minh, 1892-1969: Con Người & Huyền Thoại, 3 tập (Houton: Văn Hoá, 1991-1997), I:247, II:100-2; William Duiker, Ho Chi Minh, 2000:610n39.

9. VKÐTT, III:1931, 1999:309; Báo cáo ngày 15/1/1935 của Hải An [Litvinov] gửi Comintern [tiếng Nga, 12 tr], RC 495, Box 154, 686; Ðỗ Quang Hưng, 1999, 3:4; Lê Hồng Phong [LHP], (Hà Nội: 2002), tr. 685-97; UBNCLSD/TU, 50 nam, pp. 30-41; Huynh Kim Khánh, 1983:125n1.

10. CAOM (Aix), SPCE 367; Duiker, 2000:198-99, 247.

11. Báo cáo ngày 19/2/1931, Victor [Con] gửi Ban Phương Ðông; VKÐTT, III.: 1931, 1999:55-8; LHP, 2002:699-706. Năm 1936, để giúp Quấc [Lin] sửa sai và bạch hóa hồ sơ, Vassilyeva báo cáo: “Nó [hội nghị thống nhất hai nhóm Thanh Niên] là một việc làm sáng tạo gần giống với ý định QTCS. Sau đó, tại Ðông Dương, một đảng thống nhất được thiết lập; RC 495, Box 10a, 139a, p. 10; Kurihara, 2000, 60:29.

12. CAOM [Aix], SLOTFOM, III, c. 115; GGI, DAP & SG, Contribution, vol V: Le Dang Cong San Dong Duong (Hanoi: 1933); Huynh Kim Khanh, 1982, chapters II and III.

13. W 8677, 8756, 8757, 8886, 8930, 9205, 9339; RC 300/17/T 8635/Fed 8635/374; CAOM (Aix), SLOTFOM, III, c. 140.

14. CAOM [Aix], GGI, d. 64234; “Biographie de Ho Chi Minh (1949);” Ibid., 19 PA, c. 4, d. 62; Chinh Dao, Ho Chi Minh, vol. II, tr. 83, 99; Duiker, 2000:618ns13,15.

15. RC 495, Box 184, File 54, p. 106 and 36, pp. 175; Tran Van Hung, 2000, 8:54.

16. CAOM (Aix), RST F69(24); “Notice . . . Jan 1940”; Ibid., 7F 27; VKÐTT, 6:1936-1939, 2000:509-67; LHP, 2002:129, 133.

17. CAOM (Aix), INF, c. 360, d. 2848; dẫn trong Chính Ðạo, VNNB, 1997:429-32.

18. Tels số 2852-3, ngày 30/10/1940, Gougal gửi Colonies; CAOM [Aix], CP 193; Cable No. 3369, 30/11/40; Decoux gửi Colonies Vichy; SHAT (Vincennes), 10H xxx; IMTFE, Ex 618-A, III:6865.

19. CÐ số 5306 ngày 23/11/1940; số 5323, ngày 25/11/1940; số 1375 ngày 26/11/1940; số 1383, 27/11/1940, số 1401, ngày 29/11/1940; Goucoch gửi Gougal; số 7539, ngày 2/12/1940, Sureté gửi Dirsurge; CAOM (Aix), 14 PA, c. 1; Ibid., INF, C. 100, d. 960; Xem thêm Hưởng ứng cách mạng Bắc Sơn và Nam Kỳ; VKÐTT, 7:1940-1945, 2000:93-5.

20. CÐ số 981/R, ngày 26/11/1940; CAOM [Aix], 14 PA, c. 1.

21. “Notice... 2/1940;” CAOM [Aix], 7F 27; Hoàng Văn Hoan, 1977:97; Nguyễn Lương Bằng, 1977:34; VKÐTT, 6, 2000:484-506;

22. Charles Fenn, Ho Chi Minh: A Biographical Introduction (New York: 1973), 71-5, 76-7, 78, 81; Báo cáo ngày 22/8/1945, William J. Donovan gửi Byrnes; Bộ Quốc Phòng, US-Vietnam Relations, 1947-1967 (Washington, DC: GPO, 1971), Bk I, C 58-9, 67; The Pentagon Papers (Gravel), vol. I, pp. 17, 20, 50, 51; Archimedes L. Patti, Why Viet-Nam? Prelude to America's Albatros (Berkeley, Cal.: Univ of California Press, 1980), tr. 29-30, 31, 46, 50, 51, 61-3, 67-71, 82-8; CAOM (Aix), INF, c. 134, d. 1229; René Defourneaux, “Secret Encounter with Ho Chi Minh;” Look (NY), 8/9/1966, tr. 32-33; Chính Ðạo, Hồ Chí Minh: II, 1993:356; Phùng Thế Tài, Bác Hồ những kỷ niệm không quên (Hà Nội: QÐND, 2002), tr. 57-63, 82-7. [Tài là cận vệ của Hồ trong chuyến đi này]; David G. Marr, Vietnam 1945: The Quest for Power (Berkeley, Cal.: Univ. of California Press, 1995), tr. 227-29, 241, 283 [282-85], 288-91, 304n33, 476-79, 482-90, 498-501, 538-39; Robert Shaplen, The Lost Revolution (NY: Harper & Row, 1965), tr. 30;

23. US Congress. Senate. Causes, Origins, and Lessons of the Vietnam War. Hearings before the Committee on Foreign Relations, 92nd Congress, 2nd Session, May 1972 (Washington: GPO, 1973), tr. 249, 266-67, 270; Fenn, 1973:80-2, Shaplen, 1965:18-29; Marr, 1995:284.

24. Lê Tùng Sơn, Nhật ký một chặng đường (Hà Nội: Văn học, 1978), tr. 110-12 [Mỹ thả 2 đợt, gần 80,000 truyền đơn của Việt Minh xuống Hà Nội, Huế và Việt Bắc])

25. SL số 8, CQ, 9/9/1945; SL số 30 ngày 5/9/1945; Dân Chủ (Hải Phòng), 19/9/1945; Cờ Giải Phóng (Hà Nội), số 21, 30/9/1945; Nguyễn Xuân Chữ, 1996:294-304; Vũ Ðình Hoè, 2004:750-812; VKÐTT, 7:1940-1945, 2000:431-33; Vũ Ngự Chiêu, “Khái Hưng Trần Khánh Giư (1896-1947?): Nỗi buồn người trí thức trong cuộc đổi đời đầy bạo lực, xương máu.” Hợp Lưu Magazine (Fountain Valley, CA), No. 104 (3-4/2009), tr. 3-25.

26. TTLTQG 3 (Hà Nội), QH, HS 4: Khoá họp thứ hai của QH nước VNDCCH tại thủ đô Hà Nội (từ 28/10 đến 9/11 năm 1946). [56 trang. Sao lục lại ngày 1/4/1954]; VKÐTT, tập 8:1945-1947, 2001:104; Võ Nguyên Giáp, KTNQ, 2001:256-57, 258-59.

27. CAOM (Aix), INF, c. 138-139, d. 1245; L’Humanité (Paris), 29 & 30/12/1946; Phạm Văn Liễu, Trả Ta Sông Núi, Hồi ký, I, 2002:153-56, 192-201.

28. L’Institut Charles de Gaulle [ICG], Le Général de Gaulle et l’Indochine, 1940-1946 (Paris: Plon, 1982), tr. 73; D’Argenlieu, Chronique, 1985:131-33. Chính Ðạo, VNNB, I-A: 1939-1946, 1996:301. [Tài liệu văn khố ghi nhận ngày 7/1/1946, de Langlade thông báo với d’Argenlieu là Mus gặp Bộ trương Hải Ngoại Soustelle; rồi ngày 20/1/1946, de Langlade cho biết Mus sẽ gặp de Gaulle, Soustelle và Tướng Juin]; SHAT (Vincennes), Indochine, 10 H xxx].

29. Thông tri ngày 28/6/1950; VKÐTT, 11:1950, 2001:346-47, 380-81.

30. Hoàng Văn Hoan, 1987:352; Zhai, 2000:32-3.

31. Lê Văn Hiến, Nhật ký một Bộ trưởng, 2 tập (Ðà Nẵng: 2004), II:439.

Giới Thiệu Sử Gia Chính Đạo Tiến Sĩ Vũ Ngự Chiêu (ảnh của PBase.com) Chính Đạo là một trong hai  bút danh của Vũ Ngự Chiêu. Bút danh kia là Nguyên Vũ, rất nổi tiếng ở Miền Nam trước năm 1975.  Trước 1975, Vũ Ngự Chiêu phục vụ trong binh chủng Pháo Binh Dù, QLVNCH, và đã có hơn 20 tác phẩm xuất bản. Sau khi ra hải ngoại, ông vừa tiếp tục cầm bút vừa đeo đuổi việc học. Tốt nghiệp Tiến Sĩ Sử tại Đại Học Wisconsin-Madison năm 1984, sau khi cùng gia đình di chuyển về Houston, ông là Giám Đốc nhà xuất bản Văn Hóa và tốt nghiệp Tiến Sĩ Luật tại Đại Học Houston năm 1999.       Những tác phẩm của Vũ Ngự Chiêu xuất hiện trước năm 1975 dưới bút danh Nguyên Vũ gồm có  Đời Pháo Thủ (bút ký), Những Cái Chết Vô Danh (tập truyện), Trở Về Từ Cõi Chết (truyện), Vòng Tay Lửa (trường thiên), Thềm Địa Ngục (truyện), Đêm Hưu Chiến (truyện), Sau Bảy Năm Ở Lính (bút ký), Đêm Da Vàng (trường thiên), v.v.  Tại hải ngoại, Vũ Ngự Chiêu đã in thêm các tập Xuân buồn thảm: Cuộc Sụp Đổ của Nam Việt Nam (bút ký), Trận Chiến Chưa Tàn (truyện), Giặc Cờ Đỏ (trường thiên), cùng hai tâm bút Paris: Xuân 1996, và Ngàn Năm Soi Mặt.       Về nghiên cứu sử học, ông đã in ba tác phẩm bằng tiếng Anh dưới tên thực, và 10 biên khảo bằng Việt ngữ với bút danh Chính Đạo. Biên khảo duy nhất bằng Việt ngữ ký tên thực của ông là bộ Các Vua Cuối Nhà Nguyễn, 1883-1945, gồm ba tập. Những tác phẩm ký tên Chính Đạo thường được viết cho độc giả không chuyên môn, dễ đọc hơn, không quá khô khan như các biên khảo đúng yêu sách bác học.      Ông vừa xuất bản tác phẩm mới nhất với tựa đề Cuộc Thánh Chiến Chống Cộng, 1945-1975, tập I, gồm 5 phần: Sơ lược tiểu sử Tổng thống Jean Baptiste Ngô Đình Diệm (1897-1963); Từ Điện Biên Phủ tới Geneva; Cuộc truất phế Bảo Đại; Mùa Phật Đản đẫm máu (1963); và “Phiến Cộng” trong Dinh Gia Long.       Sau năm 1975 ở hải ngoại, có những dòng thác ngụy tạo ngụy biện nhằm vặn méo sử kiện để chạy tội và biện minh cho sự vô minh của mình, Vũ Ngự Chiêu đã dần dần xuất hiện như  một nhà sử học khai sáng và can trường. Giá trị tinh thần của người trí thức không chỉ là tôn trọng sự thật mà còn nói lên sự thật và chấp nhận hậu quả của quyết định can trường đó. Đó là một sự đổi đời tâm linh có ý nghĩa đã hình thành nơi Vũ Ngự Chiêu. Huyền thoại và huyễn mị lịch sử đã làm cho người Việt xa nhau, chỉ có sự thật mới làm cho người Việt gần lại với nhau, trong tình dân tộc, nghĩa đồng bào. Những tác phẩm mới của Vũ Ngự Chiêu là một đóng góp sáng giá và có ý nghĩa trong chiều hướng đó.    Trích Từ : http://www.chuyenluan.net Những biên khảo cuả Tiến Sĩ Vũ Ngự Chiêu đã được phổ biến trên trang mạng Việt Nam Văn Hiến như sau: 1- Trụ Đồng Mã Viện: Sự Đàn Hồi của Biên Giới Trung Hoa 2- Nhìn Lại Mùa Xuân Khói Lửa 1789 3- Đất Đai Việt Nam Bị Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa Xâm Chiếm 4- Liên hệ Việt Nam và Pháp 5- Vấn Đề Tài Liệu Nghiên Cứu Lịch Sử 6- Góp Phần Nghiên Cứu Về Trương Vĩnh Ký 8- Cuộc truất phế Bảo Đại 9- Hồ Chí Minh Nhà Ngoại Giao 10- Phỏng Vần Sử Gia Về Hồ Chí Minh 11- Bài học Mậu Thân 1968 12- Mẫu Phỏng Vấn Bà Trần Thị Lệ Xuân 13- Ngô Đình Diệm Là Ai ? 14- Chuyến Đi Cầu Viện Bí Mật của Hồ 15- Sự Hình Thành Phong Trào Quốc Gia Mới 16- Mùa Phật Đản Đẫm Máu 17- Huỳnh Thúc Kháng  và  Báo Tiếng Dân 18- Khái Hưng Trần Khánh Giư 19- Phiến Cộng Trong Dinh Gia Long 20- Võ nguyên Giáp- Nhìn Lại Bản Lý Lịch Tự Khai Trân trọng giơí thiệu cùng bạn đọc